Interdependentzia globala eta garapenaren iraunkortasuna lehentasun handieneko gaiak bihurtu diren mundu honetan, Nazio Batuen Batzar Nagusiaren txostenak kooperatiben funtsezko funtzioa nabarmentzen du. 76/135 ebazpena betetzeko aurkeztu zen txostena, eta bertan azaltzen denez, kooperatibak, beren presentzia global ikaragarriarekin eta berezko printzipioekin, bat datoz berez Garapen Iraunkorreko Helburuekin (GJH). Autolaguntza, erantzukizun indibiduala, partaidetzazko erabakiak hartzea, berdintasuna, ekitatea, elkartasuna eta erantzukizun soziala islatzen dituzte, guztiak garapen orekatu eta justu baterako funtsezko balioak.
Datuak argigarriak dira: mundu osoko hiru milioi kooperatiba inguruk lan-indarraren % 10 erabiltzen edo lotzen dute, eta 21 bilioi dolarretik gorako diru-sarrerak sortzen dituzte; kooperatibek berebiziko garrantzia dute merkatuaren gabeziak konpontzeko, baztertutako pertsonak ahalduntzeko, enplegua sortzeko eta garapen iraunkorra bultzatzeko. Zehazki, kooperatibek eragin positiboa izan dute emakumeen egoera ekonomikoan eta finantza- eta kudeaketa-gaitasunen hobekuntzan, eta horrek genero-berdintasunaren eta ahalduntzearen sustapenean duten zeregina nabarmentzen du.
Egungo ingurumen-krisiaren zurrunbiloan, deshazkundearen eta kooperatibismoaren arteko elkarrizketa ez da soilik garrantzitsua, aginduzkoa baizik
Egungo ingurumen-krisiaren zurrunbiloan, deshazkundearen eta kooperatibismoaren arteko elkarrizketa ez da soilik garrantzitsua, aginduzkoa baizik. Sistema kooperatiboek, funtsean, hazkunde jasanezinaren narratibari desafio egin diote historikoki, autokudeaketa- eta ekitate-ethosak proposatuz. Gaur egun, ethos hori deshazkundearen paradigmarekin lotu behar da, giza oparotasunaren eta Lurraren karga-gaitasunaren arteko dialektikari aurre egiteko.
Deshazkundea ez da murrizketa kuantitatibo hutsa, gure asmo kolektiboen birkalifikazio kualitatiboa baizik. Atalase biogeokimikoak ohoratzen dituzten eta naturaren erritmoekin bat egiten duten egitura sozioekonomikoetarako trantsizio kontziente bat da. Hori egitean, metaketa kontserbazioaren gainetik lehenetsi duen modernitatearen ehuna askatzen dugu, kapitala komunitatearen gainetik.
Gizarte Ekonomiak (GE) iraunkortasun-itsasargi gisa agertzen da, kooperatibismoan errotua eta zaintzaren etikak elikatua. Oinarrizko giza beharrak eta justizia soziala bere muinean kokatzean, GEk axiologia ekonomiko berri baterantz bideratzen gaitu: onuraren maximizazioak bilatu (“bienestaridad”) eta giza loraldi kolektibo batera igaro. Ekintza ekonomikorako ez ezik, ekintza emozionalerako deia ere bada, besteekiko eta eusten gaituen planetarekiko birkonektatzera gonbidatzen gaituena.
Lankidetza, printzipio gidari gisa, eta deshazkundea, estrategia kontziente gisa, erresilientziara eta birsorkuntzara bideratutako ekintzen sinfonia batean elkartzen dira. Kooperatibek, berrikuntza sozialeko zelulak diren aldetik, deshazkunde trantsizioa antolatzeko ahalmena dute, iraunkortasun ekologikoa eta oparotasun ekonomikoa uztar daitezkeela erakutsiz.
Deshazkunde joera kooperatibismoan txertatzeak etengabeko kontsumoaren doktrina zalantzan jartzen duen eta aurrerabidearen narratiba berri bat proposatzen duen praxi eraldatzailea dakar. Aurrerapena ez da BPGren hazkundearen araberakoa, gure harremanen sakontasunaren, gure ekosistemen osasunaren eta gure gizarteen ekitatearen araberakoa baizik.
Deshazkunde eta kooperatibismoaren arteko sinbiosia ez da aukera bat bakarrik; gizadia eta natura harmonia iraunkorrean batera egon daitezkeen etorkizunera iristeko bide bideragarri bakarra da
Historiaren zirrikitu kritiko horretan, ausardiaz eta errukiz jokatzeko deia egiten zaigu guztioi, planeta bakar eta hauskor honetako biztanle garen aldetik. Gure helmuga kolektiboaren arkitekto izatera deituak gaude, iraunkorra, bidezkoa eta bizigarria izango den bide bat eratzera. Deshazkunde eta kooperatibismoaren arteko sinbiosia ez da aukera bat bakarrik; gizadia eta natura harmonia iraunkorrean batera egon daitezkeen etorkizunera iristeko bide bideragarri bakarra da. Gure esku dago, bide hau obligazioz edo hausaz hartzea.
Gizarte Ekonomiak GJHekin bat egiten duen arren eta pertsona guztien garapen ekonomiko eta soziala sustatzeko duen gaitasuna frogatu arren, IHk, askotan, profil baxua izaten du politika ekonomiko eta sozial orokorretan. Hala ere, krisi garaian erresilientzia eta garapen sozial, ekonomiko eta ingurumenekoari egiten dion ekarpena ukaezinak dira.
Oinarri horiekin, irakurlea gonbidatzen da deshazkunde joera esparru kooperatibistaren barruan integratzera. Paradigma horrek gure egungo hazkunde-sistema birplanteatzea iradokitzen du, eta eredu ekonomiko bat proposatzen du, gure planetaren muga biofisikoak errespetatzen dituena, gizarte-ekitatea eta ingurumen-iraunkortasuna sustatzen dituena eta ongizate kolektiboa banakako metaketaren gainetik baloratzen duena. Kooperatibak, ikuspegi integratuarekin eta balio etikoekin, eragile ezin hobeak dira etorkizun iraunkorrago eta ekitatiboago baterako aldaketa eraldatzaile hori gidatzeko.