1980ko hamarkadan, film futurista ugarik XXI. mendearen lehen erdia auto hegalariz beteta irudikatzen zuten, garai hartan zeuden errepideen ordez aeropistak jarrita. Agian, 2015erako Back to the Future egin zituen iragarpenak ez ziren bete, baina baliteke inoiz baino gertuago egotea auto hegalari batera igotzeko momentua. Are gehiago, Tecnaliari ikerketa zentroari esker, taxi euskalduna izan liteke.
Azken urteotan benetako iraultza ikusten ari gara automobilgintzaren sektorean: auto hibridoak, elektrikoak, hidrogenozkoak… Baina ez da hegan egiten duen ibiligailurik sektorean. Badirudi gero eta hurbilago gaudela auto hegalariak edo, hobeto esanda, pertsonak A puntu batetik B puntu batera eramateko gai diren droneak. Tecnaliak UMILESekin partekatu du taxi hegalariei buruz 2019an aurkeztu zuen patentea.
Joseba Lasa Tecnaliako Electric Aircraft Labeko arduradunak azaldu du zein diren helikoptero arrunt baten eta aerotaxi baten arteko desberdintasuna. Lasarentzat, aerotaxi bat helikoptero bat baino askoz ekologikoagoa eta seguruagoa da, eta operazio-kostuak askoz ere txikiagoak izan daitezen. Aerotaxiak askoz ere seguruagoak izango lirateke, motor ugari izango baituzte. Izan ere, motor batek huts eginez gero, ontzia segurtasun osoz lurreratzeko gai izango litzateke. "2030eko hamarkada aerotaxiak ezartzeko hamarkada izango da", dio Lasak. "Hamarkada honetan mota horretako ibilgailuak probatu eta garatuko dira, eta aurten Europako lau hiritan hegan egingo dugu gure prototipoa", gaineratu du. Bi aerotaxi mota daude: hiri barnekoak, hiri barruko joan-etorriak ahalbidetzen dituztenak; eta hiri artekoak hiria beste leku batzuekin lotzen dutenak, hala nola hurbileko aireportuekin. Hiri handien barruko mugikortasuna ere alda daiteke aerotaxiari esker. “Baliteke aerotaxia etxe orratz batetik bestera mugitzen ikustea bidaiariek kalea zapaldu beharrik gabe”, dio Lasak.
Joseba Lasa: "2030eko hamarkada aerotaxiak ezartzeko hamarkada izango da"
Gaur egun, taxi hegalarien eta azpiegituren beste prototipo batzuk ere badaude, garraio mota hori errealitate bihurtzea ahalbidetuko dutenak. Proiektu horietako bat Air-One da, taxi hegalarientzako edo karga-droneentzako lehen hiri-aireportua. Aireportu honek ez luke leku askorik hartuko hirian, ibilgailu hegalariak lurreratzeko gai izango liratekeen karpa baten antzeko diseinua baitu. Oraingoz, aireportu honen prototipoa Londresen dago, baina datozen urteetan mundu osoan 200 hiri-aireportu baino gehiago eraikitzea espero du konpainiak. eVTOL Tecnaliak patentatutako taxi hegalariaren antzekoena izan daiteke. Kasu honetan, hegazkin txiki baten antzeko ibilgailu bat da, baina aireratzeak bertikalean egiteko gaitasuna duena.
Aerotaxi sistema batek hurbileko hirien arteko modalitate azkar berri bat planteatu lezake etorkizunean. Tecnaliaren taxi hegalariaren prototipoak orduko 190 kilometroko abiadura har dezake, 800 metrorainoko altueran. Har dezakeen abiaduraz gain, pentsatu behar dugu ez lukeela bihurgunerik hartu beharko, ezta norabidea desbideratu ere; beraz, ibilbidea zuzen eginez gero, batetik bestera oso azkar mugituko ginateke.
Euskal hiriak lotzen
Emisio gutxien eta azkarrena den garraiobidea abiadura handiko trena dela esan dezakegu. Garraiobide honek duen desabantaila handienetariko bat azpiegitura sortzea da, ez baitu ingurumena asko errespetatzen, Euskal Y-aren eraikuntzan ikusi den bezala. Aldiz, aerotaxiak ez du inbertsio handirik behar azpiegituretan, saskibaloi-kantxa moduko espazio batean lur har baitezakete. Euskal Herriaren kasuan, garraio mota horrek hiri nagusiak elkarren artean lotu ditzake, baita funtsezko azpiegiturekin ere, esaterako, aireportuekin. Adibide bat euskal hiriak Forondako aireportuarekin (Gasteiz) lotzea litzateke. Garraiobide honek izango lukeen beste abantaila handi bat da istripu geografikoak saihesteko gaitasuna, edo uharte batetik bestera bidaiatu ahal izatea itsasontzi edo hegazkin bat hartzeko beharrik gabe, bidaiak nahi baino gehiago iraun ez dezan, lerro zuzenean 10 km baino gutxiagora dauden herrien artean.
Taxi hegalariak zeruan ikusi dituen hirietako bat Dubai da. 2017an, Alemaniako Volocopter enpresak bi bidaiarientzako taxi hegalari erabat autonomoa probatu zuen
Taxi hegalariak zeruan ikusi dituen hirietako bat Dubai da. 2017an, Alemaniako Volocopter enpresak bi bidaiarientzako taxi hegalari erabat autonomoa probatu zuen. Arabiar Emirerri Batuetako hiria da garraiobide honen aldeko apustu handia egiten ari den tokietako bat.
Mugikortasun alternatibak
Hirietako mugikortasunari dagokionez, beste aukera batzuk ere sortzen ari dira, besteak beste, hirietan lurpeko tunel-sare bat sortzea autoak ibiltzeko. Proiektu hau 2016an sortu zen Elon Musk aberatsaren eskutik. Enpresaren izena The Boring Company da (enpresa aspergarria), eta Las Vegasen martxan dauden tunelak ditu. Urrutiko hiriak denbora gutxian lotzeko beste alternatiba bat Hyperloop da, pertsonak kapsula batean hodi-sistema bati esker garraiatzeko. Garraio-metodo hori hain azkarra izango litzateke, non 1.080 kilometro orduko abiadurara iristeko aukera eskainiko lukeen. Alegia, Madrildik Bartzelonara 30 minutuan iristeko edo Tallin Helsinkira zortzi minutuan bidaiatzea ahalbidetuko luke.
Zalantzarik gabe, datozen urteetan iraultza izango dugu pertsonen eta salgaien garraioan. Gero eta azkarragoa eta ekologikoagoa den garraioak oraindik gure planetako distantziak murriztu eta oinezkoentzako hiri erosoagoak marraztuko dituzte segur aski.