Gailu elektronikoekin elkarreragiteko modua nabarmen aldatu da azken hamarkadetan. Komandoen bidez elkarreragiten hasi ginen, ordenagailuko sagura pasa, gero ukipen-pantailak iritsi ziren, eta badirudi orain ahotsa izango dela teknologiarekin komunikatzeko modua. Horretarako, eta euskara atzean gera ez dadin eta merezi duen lekua izan dezan, Elhuyarrek ahots-sintetizadore automatiko bat aurkeztu du, testua erabiltzaileentzat ahots natural bihurtzeko gai dena.
Itziar Cortés Etxabe Hizkuntza eta Teknologia Koordinatzailea da Elhuyarren. Bere ustez, Elhuyarrek betidanik egin du hizkuntzen aldeko apustua teknologian. Teknologia horietako bat ahotsaren sintesia da. “Gaur egun, ahotsaren bidez komunikatzen gara gailu teknologikoekin. Lehen ahotsa testu bihurtzen zuten sistemak genituen, eta orain testua ahots bihurtzeko teknologia garatu ditugu”, dio Cortés Etxabek. Horrelako sistema bat euskaraz garatzeko orduan, Elhuyarreko hizkuntza eta teknologia koordinatzaileak beste hizkuntzekin alderatuz gero gaur egun dauden baliabide urriak nabarmendu ditu.
Ezaugarri horietako software bat garatzeko erronka handietako bat dira euskalkiak. Batua izan da hizkuntza lehenetsia. "Bizkaieraz idazten baduzu, Euskalki horretan hitz egiteko gai izango da", adierazi du Cortesek. "Ahotsaren ezagutzarekin antzeko zerbait gertatu zen, euskara baturako entrenatuta baitzegoen; horregatik, beste euskalki batzuetan ere entrenatu dugu". Euskaran dauden hizkerei dagokienez, hegoaldeko hizkera dago. Hala ere, erabiltzaileek ahots pertsonalizatuak sortzeko duten aukerari esker, sistema beste leku batzuetako hizkerekin hitz egiteko gai izango da.
Testua irakurtzeko botoia
Horrelako sistema bat garatzea zaila izan ote den galdetuta, Cortések esan du testua irakurtzeko gai den botoi bat dela erabiltzailearentzat. Teknikoki, algoritmo konplikatuak dira, baina erabiltzailearentzat dena oso sinplea da. Ahots pertsonalizatuak sartzea oso interesgarria da enpresentzat, adibidez, enpresek beren ahotsa erabil baitezakete branding estrategia bati lotuta. Adibide praktiko bat tren-geltoki bateko megafonia-ahotsa izan daiteke.
Erabiltzaileekin komunikatzeko gai izango den ahots bat garatzeko orduan, ahotsaren generoa ere garrantzitsua da; une honetan ahots maskulinoak eta femeninoak ditu Elhuyarrek. "Gure aurreko sistemek bi ahots horiek erabiltzen zituzten, eta berriz masterizatu ditugu. Ahots neutroa sortzeko aukera ikertzen ari gara, nolabait, genero zehatzik gabeko ahotsa lortzeko", azpimarratu du Hizkuntza eta Teknologia koordinatzaileak. Aldi berean, ahalik eta etikoena izango den adimen artifiziala lortu nahi du Elhuyarrek.
Itziar Cortés: "Ahots neutroa sortzeko aukera ikertzen ari gara, nolabait, genero zehatzik gabeko ahotsa lortzeko"
Laguntzaile birtualek eta testua ahots bihurtzeko gai diren sistemak sartzeak aukera ematen die beren mugengatik irakurri ezin duten pertsonei Interneteko edukia eskuratzeko. Erabilerraztasunerako funtsezkoa da teknologia hori, play emateko gai den eta erabiltzaileak entzuten duen irakurgailu automatikoak ateak irekitzen dizkio webguneak kontsumitzeari. Webgune batzuetan txertatzen ari den Elhuyar sistemak artikuluak deskargatzeko, eta ondoren podcast formatuan entzuteko aukera ematen du. Cortés Etxaberi enpresa teknologiko handiekiko lankidetzari buruz galdetuta, koordinatzaileak galdera bat ekin erantzun du: "Helburu bera al dugu Elhuyarrek, edo Apple edo Google bezalako enpresek gizarteari begira? [...] Gure ustez, Euskal Herrian adimen artifiziala eta hizkuntza-teknologiak lantzen dituen ekosistema heldu eta indartsua dago, eta sektorean aktibo egon behar dugu".
Adimen artifiziala eta bikoizketa
Chat-GPTren gisako adimen artifizialeko aurrerapen teknologikoek Elhuyarrek garatutakoa bezalako teknologiak txertatzeko atea irekitzen dute. "Ikaragarria da teknologia horrekin egiten ari direna. Gure teknologia gai izango litzateke Chat-GPTk idazten duena irakurtzeko, beraz, ia gai izango litzateke elkarrizketa arin bat mantentzeko", nabarmendu du Cortés Etxabek.
Sistema horiek film edo telesailen bikoizleekin lehiatzeko gai izango ote dira? Cortesen ustez, euskara beste hizkuntza batzuetara eramateko aukera ematen du, eta alderantziz, edukia euskaraz eskuragarri egon dadin lagun dezake. Hasiera batean bikoizketa automatikoak errezeloak sor ditzake, baina sistema horrek lehen ezinezkoa zen eduki gehiago lortzeko aukera ematen du, Elhuyarreko Hizkuntzen eta Teknologiaren Koordinatzailearen iritziz.
Hasiera batean bikoizketa automatikoak errezeloak sor ditzake, baina sistema horrek lehen ezinezkoa zen eduki gehiago lortzeko aukera ematen du, Elhuyarreko Hizkuntzen eta Teknologiaren Koordinatzailearen iritziz
Garrantzitsua da euskarak presentzia izatea ingurune digital berrietan. Elhuyarrek apustu sendoa egin du teknologiaren alde, eta horregatik sortu berri du Orai NLP Teknologiak langunea. Gainera, teknologien ikerketa egitetik horiek produktu bihurtu eta merkatura iristea lortu du. Erakundearen ustez, funtsezkoa da gure lurraldean ekosistema teknologiko indartsu bat sortzeko gai diren beste euskal enpresa batzuekin lankidetzan aritzea.