Tunidoak egosi ondoren geratzen den gatzuna kudeatzea buruhauste bihurtu da kontserba enpresa nagusientzat, kudeaketak kostu ekonomiko handia duelako; izan ere, oso gaziak direnez, oztopo ugari izaten dituzte saneamendu sarera isurtzeko.
AZTI zentro teknologikoak biofindegiko prozesu bat diseinatu eta baliozkotu du Bermeoko Serrats kontserba enpresarekin batera, hegaluzea egostean sortzen den gatzunari bigarren bizitza bat emateko. AZTIren eta Serratsen arteko lankidetzatik sortutako ekimen honek Eusko Jaurlaritzaren finantzaketa izan du I+G+B programaren barruan.
“Kontserba enpresetan hegaluzea egosi ondoren geratzen den uretatik gatzuna bereizi eta hondakin gisa kudeatzeko beharra sortzen da, eta hondakin hori garraiatzeko, biltegiratzeko eta tratatzeko kudeaketak kostu handia dauka. Gainera, kostu hori handitzen joan da denborarekin”, azaldu du Monica Gutierrez AZTIko aditu eta ekimenaren arduradunak.
Testuinguru horretan, AZTIk biofindegiko prozesua hegaluzearen sektorera egokitu du, agortutako gatzuna berreskuratu eta lehengoratzeko, beste egosketa batzuetan berriz erabiltzeko prest egoteko eta haren baliozko osagaiak (proteina eta olioa) berriro erabiltzeko. Horrela, gainera, gatzuna isurtzea saihestuko da, ingurumena kaltetzea ere saihestuta.
“Konpondu dugun arazoaren lehen zatia izan da Serratsen baliozkotu dugun eta gatzunaren %90 modu higienikoan “lehengoratzen eta birziklatzen” utzi dien metodologia bat sortzea, horren bidez ekoizpenaren iraunkortasuna hobetzen ere utzita”, gaineratu du AZTIko adituak. Horrek esan nahi du 265 tona gatzun kudeatzetik soilik 26,5 tona kudeatzera pasatzen dela, eta, ondorioz, ingurumeneko inpaktua murrizten dela.
Proiektuaren lantaldeak landu duen hurrengo urratsa da estrategia bat aurkitzea gatzuna lehengoratzetik lortutako kontzentratu proteikoari balioa emateko. “Berreskuratutako arrain proteinak gizakien zein animalien elikagaiak lortzeko lehengai berri gisa eta ongarrien formulaziorako balio handiko osagai gisa saltzeko aukera bideragarriak aurkitzen ahalegindu da nagusiki”, azaldu du Gutierrezek.