Hamar urtetarako AEBeko bonuen (epe luzerako zorra) errentagarritasunak goranzko tendentzia du. Europan ere Alemaniako Bund eta Italiako BTPak (10 urtetako gobernu zorrak biak) %3 eta %5 errentagarritasunetik oso hurbil daude, hurrenez hurren. Langa hori 2010ko Europako gobernu zorraren krisitik gainditu gabekoa da. Zergatik ari dira igotzen? 2023ko ekonomia hazkundea uste baino indartsuagoa izan delako (batez ere EABetan), eta agian horregatik akzioak portaera hobea izaten ari direlako epe luzeko bonuek baino. Kontuan hartu behar da epe luzerako bonuen prezioak errentagarritasunaren kontrako noranzkoa duela; merkatuak hamar urtetarako zorrari edo bonuei zenbat eta errentagarritasun gehiago galdatu, orduan eta gehiago jaitsiko dira aurretik erositako zorraren prezioak.
Finantza modernoak onartzen duen teoriaren arabera, akzioek gobernu bonuekiko edo zorrarekiko duten gehiegizko arriskua orekatzeko errentagarritasun gehigarri bat eman beharko lukete. Bonuek momentu honetan errentagarritasun handiagoa eskaintzen duten heinean, akzioen prezioak jaitsi beharko lirateke errentagarritasun gehigarri hori eman ezinean.
Aitzitik, praktikan, askotan, hori ez da horrela izaten. Batak bestearekiko duten korrelazioa aldakorra da, eta momentu honetan merkatuek azkenengo asteetako salmentei aurre egiteko honako estrategia hau izaten ari da: bonuak saldu (laburrera) eta akzioak mantendu. Epe luzeko zor publikoan inbertitzen duten funtsetan jaitsierak ikusten ari gara urte osoan, nahiz eta barruko zorraren errentagarritasuna altuagoa izan. Zergatik? Merkatuek ulertuko dutelako banku zentralen eta Erreserba Federalaren helburua dela epe luzeko interes tasak gehiago igotzea.
Zenbat iraun dezake honek?
Interes tasak igotzen jarraitu edo ez, ekonomian izan dezaketen ondorioen araberakoa izango da. 1980tik gaur egunera arte eman diren tasen igoera guztiek era bateko edo besteko finantza 'instripuak' sortu dituzte. Ondorioz, berriz ere interes tasak jaitsi egiten dira. Oraingo tasa igoerek momenturen batean ekonomia edo finantza-instituzioren bat kinka larrian jarriko dutela aurreikusten bada, momentu egokia litzateke bonuak erosi eta akzioak saltzeko.
Epe luzerako zorrak badu beste mehatxu bat: egoera fiskal bitxia. Aurreko astean gertatutako bonu europearren saltze orokortuek zerikusi handia izan zuten Frantzian Enmanuel Macronen eskutik eta Italian Giorgia Melonik aurkeztutako gastu bortitzen egitasmoekin. Egitasmo horiek mehatxuan jartzen dituzte, berriz ere, euroguneak bere buruari ezarritako gastuen mugak. Euroguneak moneta politika bakarra du, eta politika fiskal ugari.
Non dago bitxitasuna? Ohiko neurgailuak erabiliz, ekonomia indartsu dagoela esan daiteke, baina gobernuek defizit handiak dituzte oraindik. Atzeraldi garaian defizitak areagotu egiten dira langabezia dela eta diru ordainketak egin behar direlako, eta ekonomia jarduera berriz sustatzeko gobernuek inbertitu behar izaten dutelako. Garai oparoetan, beste aldetik, gastu horiek gutxitu egiten dira, eta kasuan kasu aurreztu ere egiten da. AEBen, esate baterako, defizit altu hori historikoki baxua den langabezia mailarekin ematen ari da. Eta beste toki batzuetan egoera berdintsua da.
Grafiko honetan ikusi daiteke AEBko langabezia historikoki baxu mantentzen dela eta defizita handia dela | Iturria; Bloomberg
Tasa igoerek arrakasta badute eta ekonomia hoztea lortuz gero langabeziak gora egingo badu, zer gertatuko litzateke defizitarekin? Noraino helduko litzateke? Defizit testuinguru honetan edozein politika fiskal bortitz baten ezarpena, edo zerga jaitsiera, edo ezohizko gastu batean sartzeak epe luzerako zorra guztiz aztoratuko luke. Duela urte bete Erresuma Batuan Liz Trussekin gertatu zena ikustea besterik ez dago. Balizko krisi baten aurrean bonu-eroste programak edo quantitative easingak ezartzeak zail jartzen dituzte defizit bortiz horiek. Mehatxu hori kontuan hartuz hobe litzateke akzioetan izan epe luzeko bonuetan baino.
Aukerak egon badaude
Epe oso laburreko zorraren errentagarritasuna dezentea izaten ari da. Adibidez, AEBko hiru hilabetetarako gobernu treasuriak %5,3an daude, eta S&P500 indexaren akzioen irabazien ratioa (irabaziak/akzioen prezioa) gainditzen ari dira. Espainiako altxor publikoko hiru hilabetetarako zorraren azken enkanteak %3,45 eman zuen.
2022ko urria erosteko momentu ona izan zen; badirudi azken asteetako merkatuen beherakadak berriz ere erosteko aukerak irekitzen dituela. 2023ko bilakaera ikusita akzioak merke daudela ematen du, eta bonuek, urte askoren ostean, errentagarritasun polita eskaintzen dutela. Aukera onenak, baina, beti bezala, ausartenentzat dira: George Soros inbertitzaile famatuaren inbertitze eredua jarraituz, finantza-instituzioren baten erorketa aurreikusiz (finantza istripua) apustu egin eta, betetzen baldin bada, epe luzerako zorra erosiz, diru asko egin daiteke. Baina apustuak beti apustu.