Hemezortzi urte bete berri unibertsitatera heltzean, hamaika aldiz galdetu ziguten: “nola imajinatzen duzue zuen burua 5 urte barru?”. Batzuek handikeriaz erantzuten zuten karrera amaitu bezain laster beste hiri batean lana aurkitu, eta haien kabuz bizitzen arituko zirela. Besteok, gure jatorri xumeagoaz jabetuta, helburu mugatuagoak planteatzen genituen. Denboraren perspektibari esker, badakigu lehenengoek zein bigarrenok ez genituela gure lehen helburu horiek lortuko, eta 23 urterekin gurasoen laguntza ekonomikoaren beharra izaten jarraituko genuela, bai gurasoen etxean bizi ginenok baita alokairuan ia soldata osoa galtzen zuten ausart horiek ere.
Euroari antzeko zerbait gertatu zaio.1999an jaio eta ofizialki 2002an gure artera heldu zenetik, bi hamarkada baino gehiago joan dira. Helburua maila internazionalean monetarik garrantzitsuena bilakatzea bazen ere, 23 urte hauetan dibisa europarrak ez du lortu dolarrari erreferentzia-moneta gisa itzalik txikiena ere egitea. Europako Batzordeak eta Eurotaldeak euroaren paper internazionala indartzeko ahalegin ugari egin dituzte azken urteotan, baina euroa ez da dolarraren mailara heldu oraindik, eta dibisen erreserbetan dolarraren indarraren herena besterik ez dauka.
Horrez gain, 2008ko krisia hasi zenetik euroaren prezioa gainbehera dabil, eta estatu zorraren krisiak edota Brexitak joera areagotu zuten. 2010eko hamarkada hasierako moteltze ekonomikoa zela eta bultzatutako quantitative easing amaigabeak neurriaren eraginkortasuna mugatu du, eta interes tasak hain luzaroan eremu negatiboan mantendu izanak jarduteko tartea estutu du ekonomia hankaz gora jarri duen pandemia bati aurre egiteko garaian.
Quantitative easing (QE) politika monetarioko tresna ez-konbentzional bat da, banku zentralek diru- eskaintza handitzeko erabili dezaketena banku sistemaren erreserbak handituz, oro har merkatuan aktibo finantzarioak erosiz (akzioak, bonu pribatuak edota estatuen zorra)
Azken asteotan, dolarra azken 20 urteetako maximoetara igo da, eta euroa 1,05 dolarreko markaren inguruan ezbaian aritu izan da, Erreserba Federalaren (AEB) interes tasen 50 puntu basikoen igoera dela eta. Gainera, euroak presio handia pairatu izan du euroguneko ekoizpenaren hazkundea moteltzen hasia dela erakusten duten datuen, lehengaiez hornitzeko zailtasunen eta prezioek eskarian izan duten efektu negatiboaren ondorioz. Egoera honetan eragina izan dute, era berean, Europa eta Asiako hazkunde ekonomikoaren inguruan sortutako zalantzek, Ukrainako gerrak eta Txinak koronabirusaren aldaera berriaren aurrean hartutako konfinamendu neurri zorrotzek.
Iraganeko akatsetatik ikasita, eta estagflazio testuinguru arduragarri batean murgilduta, badirudi Europako Banku Zentrala prest dagoela ezohiko aktiboen erosketa programari amaiera jartzeko, eta dagoeneko aurreratu du,datorren 7ekainaren 9ko bilerara itxaron gabe, euroguneak 2022ko hirugarren hiruhilekoan interes tasen igoera izango duela. Maiatzaren 26an, berri hau jakitearekin batera, euroa 1,0735 dolarreraino igo zen.
Erabaki hauek euroa indartu lezakete euro likidezia txikiagoa izatearen ondorioz. Neurri hauek ezarriz gero, beraz, litekeena da euroaren eta dolarraren truke tasa igotzea, euroa sendotuz. Baina denborak esango du ea neurriak garaiz helduko ote diren parekotasunera heltzea galarazteko. Zorionez, ez dugu asko itxaron beharko. Baina, zein eragin izan lezake euroaren sendotzeak?
Enpresa eta familientzat ondorioak
Gaur egun, euskal enpresen prezioak lehiakorrak dira dolarra erabiltzen duten bezeroentzat. Euroaren sendotzeak, beraz, lehiakortasunari eraso egin ahal dio gainerako faktore guztiak konstante mantenduz gero. Gainera, interes tasen igoerak maileguen garestitzea ekarriko luke.
Irakurketa positiboa, ordea, kostuekin lotuta dago. Batetik, energia erosketak nagusiki dolarretan negoziatzen direnez gero, euroa sendotzeak energia kostuaren jaitsiera ekar dezake. Horrez gain, inportazioak merketuko lirateke.
Familiei dagokienez, efektu bikoitz bat pairatuko lukete: alde batetik, interes tasen igoerak maileguak garestituko lituzke, eta ez da ahaztu behar familien aurrekontuaren ehuneko handi bat maileguaren ordainketara bideratuta dagoela. Bestetik, ordea, arestian aipatutako energiaren kostuaren jaitsierak eragin positiboa izan lezake. Horrez gain, Ameiketako Estatu Batuetara bidaiatzea merkeagoa izango litzateke euro sendoago batekin.
Inbertsioak
EUR/USD bikotea hain merke dagoen honetan, espero izatekoa da dolarretan izendatuta dauden inbertsio funtsek edota dolarrak dituzten inbertsore partikularrek euroguneko indizeetan inbertitzea. Inbertsore hauentzat merkea da momentu hauetan eurotan izendatutako aktiboak erostea, eta errentagarritasun bikoitza lortzeko aukerak erakarrita —batetik, aktiboaren euro balioa maximizatzearen ondorioz, eta bestetik, euro-dolar bikotea garestitzearen ondorioz—, euskal enpresa kotizatuen balioan eragin positiboa izan dezake.
Aurrekoa hobeto ulertzeko adibide sinple bat proposatu dezakegu: demagun EUR/USD 1,05 inguruan dagoen honetan, inbertsore estatubatuar batek 1.000 euro inbertitzen dituela. Bere dibisa dolarra denez, 1.050 dolarreko hasierako inbertsioa egingo luke. Aktiboaren balioa urtebetean %10 igoko balitz, 1.000 euroak 1.100 euro bilakatuko lirateke. Horrez gain, EUR/USD bikotea 1,10era helduko balitz euroaren sendotzearen ondorioz, 1.100 euro horiek 1.210 dolarreko balioa izango lukete. Ondorioz, inbertsore estatubatuarraren inbertsioak %15eko errentagarritasuna izango luke, 160 dolar.
Inbertsore europarren kasuan, ordea, euroa sendotzeak eragin negatiboa ekarriko luke dolarretan inbertitzeko
Inbertsore europarren kasuan, ordea, euroa sendotzeak eragin negatiboa ekarriko luke dolarretan inbertitzeko. Hori dela eta, interesgarria izan daiteke dibisa arriskua estalita duten funtsak edo hedged delakoak erabiltzea. Kasu hauetan, funtsak bere ondarearen zati bat dibisa efektua ezabatzen duten deribatuetan inbertitzen du. Horrela, euroaren eta dolarraren arteko truke-tasa konstante mantentzen da, eta inbertsoreak ez ditu gerta daitezkeen gorabeherak pairatzen. Kontutan hartu beharra dago, hala ere, AEBtako funtsek euroguneko aktiboen alde apustu eginez gero, diruak Wall Streetetik alde egingo duela Europara etortzeko. Horrek eragin negatiboa izan dezake AEBtako indizeetan, eta azken hilabeteetako joera (Dow Jones - 9% eta Nasdaq 100 -20%tik gora) honen adierazle izan daiteke.