Inflazioa: iragankorra ala egiturazkoa?

Inbestitzaileek ez dute gogoko diru politika murritzailea eta akats bat dela uste dute. Aurten inflazio gutxiago eta atzeraldia izango dela argi duten heinean, uste dute epe laburrean interes-tasa altuak izateak egoera okertu eta banku zentralak 2023ko momenturen batean 'pivot'-a (diru politika aldatu) egitera behartuak izango direla

Argazkia: iStock Argazkia: iStock

2022. urteko azken hilabetean Ameriketako Estatu Batuetako (AEB) Erreserba Federalak eta Europako Banku Zentralak (EBZ) mugimendu berdina egin zuten: interes-tasak igo zituzte, 50 oinarrizko puntutan.

Esperotakoa bazen ere, ondoren egindako iragarpenak (Lagarderen adierazpenak: “Inork uste badu aurrekoetan baino igoera txikiagoa EBZentzat 'pivot'-a dela, oker dago!”) akzioen merkatuei ez zaizkie asko gustatu eta urte amaieran, 2022. urte osoan bezala, behera egin dute.

Nahiz eta puntu horretan banku zentralek erabaki berdinak hartu, bakoitzak presio ezberdinei egiten die aurre. Erresuma Batuan, langile eskasia eta barruraino txertatutako inflazioari aurre egitea da Ingalaterrako Bankuaren eginkizun latza. Eurogunean, ostera, azken hilabeteetan energia krisiaren arriskua zerbait jaitsi dela dirudi. Errusiako gasarekiko menpekotasuna kontu arriskutsu gisa mantenduarren, neguan sartuta gauden honetan krisiak okerrera ez egiteak badirudi EBZa oldartu duela; agresiboagoa entzuten da.

Eredu ekonomiko desberdinak ikusgai

Modelo ekonomiko ezberdinak agerian jartzen ari dira. Alde batetik, merkatuak daude; inflazioa kontrolpean egoteko bidean dagoela eta, tasa igoerekin jarraituz ekonomiari kalte haundiagoa egin diezaiokela diote. Beste aldetik, banku zentralek eurek, uste dute inflazioko erregimena bueltan dela eta prezioen goranzko joera finkatu egin dela. Akademikoki ere ekonomia azaltzeko modelo ezberdinak dira. Modelo makroekonomiko klasikoek erraz erakusten digute inflazioa urtebeteko epe inguruan %2ra jaitsi daitekela. Beste eredu batzuek, inflazio egonkor batez hitz egiten dute; erregimen aldaketaren ondorioz (deflazio arotik inflazio arora) inflazioa %5 azpitik jaistea zaila izango dela diotenak.

Research Associates LLCeko Rob Arnott eta Omid Shakerniak grafiko interesgarri bateko egileak dira: Historiak erakusten diguna; zein punturaino da iraunkorra inflazioa? izenburupean aurkezten dute. 1970ko urtarriletik inflazioa %3 azpitik izatera bueltatu arte zenbat urte igaro diren islatzen du.

inflazioa historia
inflazioa historia

 

Grafikoak neurtzen du zenbat denbora behar izan duen inflazioak % 3ra jaisteko, 1970tik, Breton Woods aroaren ondoren argitzen den puntu horretatik, gaur arterainoko epe horretan, urte bakoitzean izandako maila abiapuntutzat joz. Inflazioak %8ko maila gainditu dueneko esperentzia ugaro daude, baina espero litekeena da hamarkada bat igarotzea berriz %3ra bueltatu arte. Ekonomia behin eta berriz aldatzen doa, baina historiari begiratzen badiogu, inflazioa %8ko maila lortu duen honetan, 12 hilabetetan %3 jaitsiko dela pentsatzeak apustu gogorra dirudi.

Inflazio erregimena

2022an akzioen eta bonoen interesen arteko korrelazio negatiboak 1967tik 1998ra arte arau izan zen garaira bueltatzen gaitu. Bestela esanda, bonoen interesak igotzen direnean akzioen prezioak beherantza egiten dute. Aipaturiko aro honetan inflazioak deflazioak baino arrisku handiagoa suposatzen zuen eta beraz, banku zentralek eta Erreserba Federalak tasak igo behar zituzten ekonomia larregi berotu ez zedin.

Dot.com burbuilak eztanda egin zuenean 2000. urtean, deflazioa inflazioa baino mehatxu handiagoa bihurtu zen, 1990tik Japonek jasan zuen gaitza bezala. Erreserba Federalak eta banku zentralek, tasak baxu mantendu zituzten eta eszenatoki honetan bonoen interesen igoerak berri onak ziren akzioentzat: ekonomia bizkortzen zegoela adierazten zuten eta akzioek gora egiten zuten korrelazioa positiboa izanez. Gaur egun, berriz, inflazioa dugu beldurren iturri; inflazioaren aroa hasten da, Inflazioa egiturazkoa dela uste dutenentzat.

Moral Hazard edo arriskua desagertzen denean beste batek hartzea

Mende honen lehen laurdenean, aktiboen prezioetan beheranzkoa ekarri zezakeen neurrian banku zentralek diru politika asko murriztuko ez zutelakotan, inbestizaileak mugitu izan dira. Akzioen merkatuak asko jaitsiz gero edo banku sisteman edo kreditu merkatuetan krisi bat emango balitz, usterik zabalduena da Erreserba Federala eta banku zentralak “salbatzeko” hor izango direla.

Arazoa orain zera da: 1998tik hona eszenatokia deflaziozko presioarena zela eta orain, inflazioa estrukturala baldin bada, Erreserba Federalak eta banku zentralek “buia” lan hori egingo dutela burutik kendu beharko dute inbertsiogileek.

Gaurko nabarmenduak
irakurrienaK