Abalak eskaintzetik enpresen bidelagun finantzario izatera igaro nahi du Elkargi elkarrekiko berme sozietateak. Horretan lanean daramatzate zenbait urte, besteak beste aholkularitza finantziarioa eskainiz, eta finantzaketa alternatiboko tresnak garatuz. Miramongo egoitzan jaso du Zenon Vazquez Irizar Elkargiko zuzendari nagusiak EnpresaBIDEA, luze eta zabal hitz egiteko. Elkargiren rol berriaz gain, hori garatzeko topaturiko erronkak kultura finantzarioan eman beharreko pausoak, enpresen errotzea izan dira elkarrizketan hizpide.
1980ko hamarkadaren testuinguruan sortu zen Elkargi. Testuinguru hartatik, pentsatzen dut, gauzak pixka bat aldatu direla.
Nik hiru urte daramatzat Elkargin, beraz, lehenik kanpotik, eta azkeneko hiru urteetan barrutik ezagutu dut. Iritsi nintzenean, nire ikuspuntua hori zen: 40 urteko enpresa batentzat, kontuan izanda zein aldaketa izan diren, aldatzea beharra da. Edo, hobeto esanda, gaurkotzea. Duela 40 urte balio zuenak beharbada gaur ez du balio.
Egia da gure funtsezko funtzioa, abalak ematea, ondo dagoela, eta sekulako berrikuntza izan zela duela 40 urte. Baina egun eskaintzen dizun balio erantsia nahiko mugatua da. Beste alde batetik, uste dut herrialde mailan sekulako entitatea dugula, 42 urte egin dituena, eta erabili egin behar dugu. Lortu behar dugu Elkargi izatea enpresen hub finantzario bat.
Finantza sektorea ere aldatu da.
Egun, ez dago kutxarik, geroz eta banku gutxiago daude eta sektore kontzentratuagoa bilakatzen ari da. Krisialdi finantzarioa izan dugu. Duela 20 urte unibertsitatetik ateratzean banku batean lan egitea sekulako aukera zen. Gauza batzuk ez dira ondo egin. Hala ere, gizarte bezala, arlo finantzarioko alderdi guztiekiko jarrera ezkorra hartu dugu. Dena txarra balitz bezala. Eta nik etxea ez nuke erosiko hipotekarik gabe, edo enpresek ez lukete lortuko euren helburua finantzaziorik gabe. Zentzu horretan, pentsatzen dugu Elkargi dela entitate finantzario bat, baina gure balioekin. Arlo horretatik, eraldaketa lanetan gaude, uste dugulako izan behar garela enpresen, eta batez ere enpresa ertainen bidelagun moduko bat.
"Gizarte bezala, arlo finantzarioko alderdi guztiekiko jarrera ezkorra hartu dugu. Dena txarra balitz bezala. Eta nik etxea ez nuke erosiko hipotekarik gabe"
Bidelaguna, zein zentzutan?
Finantzaketan gaude, baina baita formakuntzan eta aholkularitzan ere. Elkargin hasi nintzenean, beti adibide bera jartzen nuen. Bi enpresaburuk elkarrekin bazkaltzen badute, eta batek besteari esaten badio arazo edo ardura finantzario bat duela, nahiko nuke bigarrenak proposatzea deitu dezala Elkargira, lagunduko diotelako. Oro har, nahiko nuke enpresek jakitea Elkargiren bidez tresna anitzak dituztela eskura.
Zein tresna, adibidez?
Une honetan, lanean ari gara Estatuko Burtsak eta Merkatuak, BME deritzona, kapitalen zein baloreen merkatua mahai gainean ipintzen. Hau da, funtsak ondo daude, eta behar dira gainera. Are gehiago, gu Kutxabankekin eta Finecorekin gabiltza funts bat garatzen, bertako balioekin. Baina burtsan ateratzea edo finantzazio alternatiboa bilatzea ere badira beste aukerak.
Ikusten dugu askotan, banku batera edo boutique finantzario batera jotzen baduzu, berak nahi duena salduko dizula. Elkargitik ez dugu ezer saltzeko beharrik, baina enpresen bidelagun izateko konfiantza daukag,u eta orain gure zerbitzu eta produktu berriak eskeintzen dizkiegu gure bazkideei.
Bi enpresaburuk elkarrekin bazkaltzen badute, eta batek besteari esaten badio arazo edo ardura finantzario bat duela, nahiko nuke bigarrenak proposatzea deitu dezala Elkargira, lagunduko diotelako
Zuen leloa hori da, hain zuzen ere: zure aliatu finantzarioa.
Hori da aldarrikatu nahi duguna. Elkargiko bazkide izatea, 120 euro inguru baino ez dira, finantzazioa eskuratzearekin loturik dagoena, eta gurekin egotea, Elkargiko bazkide izatea ez da elite sozialeko klub baten parte izatea. Edonork ordaindu dezake. Guztiz bestela, enpresa askoren elkartzetik lor daitezkeen onura finantzarioa emango dizun 'hub' bat gara.
Aholkularitza ekonomiko finantzarioan, adibidez, beti daude gabeziak eta zer hobetuak. Hor, enpresetan beharrak zeudela ikusi genuen. Esaterako, zuk jakin behar duzu zein arrisku duzun. Arriskua ez da bakarrik enpresa bat Mexikon ipintzea; agian hemendik Mexikora saltzeak edo erosteak bere arriskua izan dezake. Lehenengo puntua da jakitea zenbat arrisku dudan, eta bigarrena zenbat arrisku jasateko prest nagoen, eta zer egin dezakedan. Zentzu horretan, pentsatzen dugu Elkargi dela plataforma bat enpresa txiki eta ertainetatik hurbil dagoena.
Metix horretarako sortu zen.
Hala da. Enpresei laguntzen die beren arriskua ezagutzen, eta kudeatzen, lasai lo egiteko, kobertura bat izateko. Kontua ez da tendentzia orokorretan asmatzea. Nik torlojuak egiten baditut, torlojuetan irabazi behar dut dirua. Lehengaiek edo dibisek gora edo behera egiteak ez luke gehiegi eragin beharko nire emaitzen kontuetan. Baina askotan, eragin handia du. Horregatik, Metix bidez, aholkularitza hori eskaintzen dugu. Baita sale and lease back finantzazio aukerak eskainiz edota dirulaguntzak kudeatzen ere.
"Aholkularitza ekonomiko finantzarioan, adibidez, beti daude gabeziak eta zer hobetuak. Esaterako, zuk jakin behar duzu zein arrisku duzun. Lehenengo puntua da jakitea zenbat arrisku dudan, eta bigarrena zenbat arrisku jasateko prest nagoen, eta zer egin dezakedan"
Zentzu batean, beraz, dibertsifikatu duzue?
Abalak eman ditugu, ematen ari gara eta emango ditugu. Baina gure asmoa da zerbitzu gehigarri horiek ematea. Urteak daramatzagu hitz egiten zein garrantzitsuak diren pertsonak enpresetan, eta hori ez du inork zalantzan jartzen. Nire beste aldarrikapenetako bat zera da: Euskal Herrian oso ingeniariak gara: industrialak, makina onak, produktuak. Hor sekulako nota dugu. Aldiz, ondoren, finantzei dagokienez, arlo finantzario-administratiboan geratzen gara. Zentzu horretan, etengabe kudeaketa finantzarioaren profesionalizazioan lan egin beharko genuke.
Nola eman dakioke buelta horri?
Enpresekin hitz eginda, ikusi dugu badaudela bost alderdi enpresa guztietan kontuan izan beharrekoak. Lehenengoa, zein garrantzitsua den eskaintza ondo egitea. Ez gara ohartzen eskaintzen duguna, egiten ditugun piezak, biharko edo datorren urteko kontuaren oinarria direla.
Bigarrena, zein garrantzitsua den inbertsioak ondo egitea. Ez naiz ari makina on batean inbertitzeaz edo ez, baizik eta ikuspuntu ekonomikotik hori egiteak zentzua ote duen. Kafetegi batean behin esan zidaten 20.000 euro ordaindu zituztela sekulako kafe makina batengatik; benetan egiten duzun kafe kopurua kontuan izanda, zentzuzkoa da? Agian gehiegizkoa da esatea halako analisiak ez ditugula egiten, baina askotan gure kultura izan da sekulako makinak izatea, eta ondoren alabeharrez gero eta gehiago saldu behar izatea, nahiz eta horrek ez duen zenbaitetan ekartzen diru gehiago irabaztea.
"Euskal Herrian oso ingeniariak gara: industrialak, makina onak, produktuak. Hor sekulako nota dugu. Aldiz, ondoren, finantzei dagokienez, arlo finantzario-administratiboan geratzen gara"
Zeintzuk dira beste hiru arloak?
Reportinga edo enpresen informazioa jasotzen duten txostenak egin eta partekatzea. Zenbaitek hiru hilabetean behin egiten dute, nolabait hiruhilekoa ixteko. Baina hori laguntzeko da, zer egin behar duzun eta zer ez jakiteko. Baina informazio hori enpresak ezagutu behar du. Ez dut esaten enpresa guztiek jakin behar dutenik hor dagoen analisia, baina zuzendaritza batzordeak ulertu behar du saltzen duena, erosten duena, eta egiten ari direna. Enpresak dirua irabazteko daude, horren bitartez euren etorkizuna bermatzeko. Ez dezagun konplexurik izan.
Laugarrena eta bosgarrena dira altxortegia eta epe motzeko finantzazioa. Epe motzeko finantzazio hori ez da soilik bankuekin duzuna, baizik eta zenbat egunetara saltzen duzun edo erosten duzun, zenbat kontsigna duzun... Eta hori kultura ekonomiko berri bat da, gure enpresak konpetitiboak izan daitezen.
Arlo industrialaren eta finantzarioaren arteko orekaz ari gara orduan.
Argi dago enpresa baten piezak egiten badituzu, baina ondo egiten ez badituzu, arlo finantzarioa ez doala inora. Negozioa ere ondo egin behar duzu, noski. Baina hortik aurrera arlo finantzarioak bere pisua izan behar du. Eta, nire ustez, guk dugun hobetzeko puntuetako bat hori da.
Horregatik esaten ari gara bidelagun finantzarioarena, baina baita finantzak horiek balioekin egin behar direla ere. Epe luzera, hor izan behar gara: balioetan oinarrituta enpresei lagundu egingo dien finantza erakundea izan. Erabaki onak har ditzaten.
"Argi dago enpresa baten piezak egiten badituzu, baina ondo egiten ez badituzu, arlo finantzarioa ez doala inora. Negozioa ere ondo egin behar duzu, noski. Baina hortik aurrera arlo finantzarioak bere pisua izan behar du"
Adibide bat jarrita, nola izango litzateke?
Enpresa bat etorri zitzaigun galdetuz ea gurekin eskaturiko maileguan atzerapen batzuk izan zitzaketen edo gehigarri bat. Egoera begiratuta ikusi genuen dirua galtzen ari zela egunero. Hona etorri, Ogasunera edo bankura, zerbait desberdina proposatu behar zuen. Azkenean, lagundu genion bere eraikina saltzen —sale and lease back—. Kasu horretan, pabilioia zuen eta, bertan, enpresa. Pabilioia salduz, datozen hogei urtetan alokatzen zuen, eta bere egoeran laguntzen zion. Horrez gainera, gerente bat kontratatu zuen.
Zuen eskaintza guztia egokitzeak zein erronka ekartzen du?
Ez gara erakunde handiegia baina horretan ari gara lanean. Era berean, nik asko sinesten dut kontatu dizuedan honetan guztian, baina erronka da enpresengana eta entitate guztiengana gure zerbitzu horiek helaraztea. Hori da gure helburua. Askok ez daki zer egiten dugun Elkargin. Agian abalekin lotzen dute, baina gehienez ere horrekin. Askoz gehiago garela erakutsi nahi dugu.
"Elkargi izan behar da herrialdearen ispilu moduko bat. Hau da, ekonomia sozial garrantzitsu bat dugu Euskal Herrian, eta hori islatu behar da, [baina] industriak [ere] pisu bat izan behar du"
Duela urte batzuk fusioa izan zen Oinarrirekin, 'ekonomia sozialaren Elkargirekin', nolabait esateko. Bezero aldetik, aldeak sumatzen dituzue ekonomia sozialaren bezeroen eta industrialen artean, edo gutxi gora behera batera doaz?
Nire abantaila da ez natorrela ez batetik, ez bestetik. Zentzu horretan, hartu ditudan erabakiak pertsonen eta negozioen arabera izan dira. Orain urte batzuk fusionatutako Elkargi izan behar da herrialdearen ispilu moduko bat. Hau da, ekonomia sozial garrantzitsu bat dugu Euskal Herrian, eta hori islatu behar da; Madrilen, adibidez, ekonomia sozialaren jarduera askoz txikiagoa da. Hemen, industriak pisu bat izan behar du. Horrek ez du esan nahi industria bakarrik izan behar denik gure bazkide edo bezeroa. Sektore eta tamaina guztietara irekita gaude, alegia.
Historikoki, adibidez, gure profila izan dira automobilgintza eta mekanizazioko enpresa ertainak. Azken bi urteetan, zer egin dugu? BEI Europako inbertsio bankuarekin zuzenean finantzazio programa bat eskuratu, ETE baino pixka bat handiagoak diren enpresentzat. Horrela, bere hastepenetan enpresa txiki-ertainak ziren eta handitu ziren horiei, finantzazioa eskaintzen jarraitzeko aukera dugu. Eta eurek, bereian finantza-iturrietan dibertsifikatu dezakete, lehiakorragoak izanik.
COVID-19 garaian asko kanpoan geratu ziren.
Nori laguntzen diogun finkatzeko oso zorrotzak izan behar gara, tamaina kontuan hartuta. Pandemia garaian eskainitako maileguetan finkatuta zegoen ETE ez zirenak ezin zirela sartu. Eta topo egin genuen enpresa txikiekin, non bazkide batek enpresaren %25 baino gehiago zuen eta, beharbada, beste enpresa handi bateko partaidetza, eta horregatik ezin laguntza eman izana. Ez gara joango CAF bezalako enpresa bati laguntzera. Baina badira mugan dauden zenbait enpresa, eta BEI Europako inbertsio bankuak laguntzen digu, adibidez, horiengana iristen. Urtearen une honetan 60 milioi euro inguru jarrita ditugu enpresa ezberdinetan
Horrez gain, Autonomo Express proiektua ere badugu, sekulako baldintzak dituena autonomo direnentzako. Kostatzen ari zaigu ezagutzera ematea. Eta ezagutza falta handia dago. Badago ohitura kontu bat ere, askotan autonomo direnek bankuetara jotzen dutelako gehiago.
"Nori laguntzen diogun finkatzeko oso zorrotzak izan behar gara, tamaina kontuan hartuta. [...] Baina badira mugan dauden zenbait enpresa, eta BEI Europako inbertsio bankuak laguntzen digu, adibidez, horiengana iristen"
Autonomo Express bezala, bankuez haragoko finantzaketa lerro ugari dituzue: Sepides, Aquisgran, Sodena... Europan enpresek bankuekiko menpekotasuna dute. AEBtan badituzte bestelako ereduak. Ikusten duzue etorkizuna hori dela?
Gaur egun, eredu anglosaxoietik oso urruti gaude. Horrek ez du esan nahi gauzak egin behar ez ditugunik. Enpresa bateko erosketa departamentuak badaki zerbait erosi behar dugunean gutxienez hiru eskaintza aztertu behar direla. Arlo finantzarioan, berriz, betikora jotzen dugu.
Gero eta gehiago izango dela? Bai. Baina lehenengo pausoa ezin da izan Michiganeko finantzazio funts bat, 5 milioikoa dena eta, agian akordioan horrela jasoko delako 15 egunetan gure enpresa itxi dezakeen; eta noski, horren ondorioz, denak kalera joan.
Horretan, gure lehenengo pausoa ICO izan da. Beraiekin harreman estua dugu. Enpresa handientzat da, betiere hemen enpresa handi bezala ezagutzen ditugunak kontuan hartuta. Enpresa batentzat 5 milioirekin ICOra joatea, Sepidesekin akordioa edukitzea, edo Finantzen Euskal Institutuarekin dibertsifikatzea da, eta pauso bat ematea. Kontua ez da dibertsifikazio hori zoro moduan egitea, arrazoitua baizik.
2018an sortu zenuten Bizkaiko Berrikuntza Funtsa, Solventisekin. Aitzindaria izan zen, Europako Epe Luzerako Inbertsio funtsen bidez lortutakoa. 100 enpresatan inbertitu da. Balorazio ona?
Bai. Baina askoz gehiago egin daiteke. Egia da pandemiarekin bestelako momentu bat izan dugula, Eusko Jaurlaritzako laguntzekin eta abarrekin. Baina orain berriro hartu dugu. Gainera, tipo finkoan kondizioak ezin hobeak dira. Eta lortzen dugu aurrezkiak dituenak inbertitu ahal izatea, fiskalitate aldetik laguntza jasotzea; diru horrekin 30 milioi inguru inbertitu ditugu eta finantzatu duguna berrikuntza izan da. Produktu hori datorren urtera arte edukiko dugu.
"[Bankuez haragoko finantzaketan] eredu anglosaxoietik oso urruti gaude. Horrek ez du esan nahi gauzak egin behar ez ditugunik"
Bizkaikoaz aparte?
Hor, gure erronka nagusia da enpresak topatzea, bezeroengana iristea. Orain arte I+G+dko eta punta-puntako proiektuetan sartu gara: nanoteknologia, aeroespaziala... Agian gu ere izan gara oso murriztaileak. Baina egun edozein enpresak berrikuntza proiektuak dauzka, bizirauteko.
Enpresetan inbertitzeari dagokionez, esan ohi da euskal ekonomiak izan dezakeen arazoetako bat dela enpresen errotzea, askotan enpresek tamaina handia hartzen dutelako, eta enpresa horien errotzea bermatzeko eman egin behar diren inbertsioak oso handiak direlako eta hemen ez daudelako. Arazo bat ikusten duzu? Euskal Herria salgai dago?
Erronka dugu. Ez da berdina erabakiak Sao Paulon, Mumbain, edo Alemanian hartzen direnean, aste honetan irakurtzen genuen Siemens Gamesaren kasuan bezala. Horregatik ere gure apustua, Fineco eta Elkargiren artean enpresekin arlo hori eraikitzeko, bertatik eta bertako proiektuentzat sortutako funtsa.
Zer moduz doa?
Sortu nahi duguna produktu berritzailea da. Funtsa da, baina nahiko alderdi bereziekin. Eta azkeneko asteetan Europa eta Espainia mailan zenbait legeria-aldaketa izan dira. Horrek lagunduko digu guk nahi dugun eta behar dugun funtsa mahai gainean ipintzen. Gure helburua da horrek laguntzea errotze horretan.
Arriskua dagoela errotzearekin, bai, hala da, baita Elkargi horretan egon behar dela ere. Ezin dugu gure abal munduan gelditu besterik gabe eta esan: “berdin da zer gertatzen den”. Eta gainera, badira lehen esan dugun Siemens Gamesaren kasua, edo Ibermáticarena, hedabideetan azaltzen direnak, baina horiekin batera txiki asko ere badaude.
"Ez da berdina erabakiak Sao Paulon, Mumbain, edo Alemanian hartzen direnean, aste honetan irakurtzen genuen Siemens Gamesaren kasuan bezala. Horregatik ere gure apustua, Fineco eta Elkargiren artean enpresekin arlo hori eraikitzeko"
Gakoa mekanismoak dira?
Enpresariek ez dute batere errurik. Niregana etortzen badira, eta sekulako eskaintza eginez gero... Denok nahi dugu ondokoak balioak izatea, baina gero norberak nahi duena egin ahal izatea zaila izaten da. Eduki behar ditugu mekanismoak eta egoerak gure herrialdean. Ezin da izan 20 milioirengatik kanpoko norbaitek hemengo enpresa bideragarri bat erostea.
Gure kulturak ere ez digu laguntzen. Askotan errazagoa egiten zaigu kanpotik datorren norbaiti azaltzea, ondokoari baino. Zenbait konnotazio kultural aldatu egin behar ditugu poliki-poliki. Agian kontua ez da nik zuri enpresa bat saltzea, baizik eta gu hiruon artean handiago bat egitea. Edo errazagoa egiten zaigu kanpoko norbaiti saltzea, ondokoari baino. Hori guztia landu beharko genuke.
Gu txikiak gara, eta ez dugu mundua salbatuko. Baina enpresak ezagutzen baditugu, zergatik ezin dugu pausoren bat eman bertako enpresei laguntzeko?
Guukekin hori egin zenuten. Bakarra izan da?
Clave Mayor arlo bioteknologikoko funtsean inbertitu dugu, foodtecheko beste batean, Easo Venturesen ere, horietan guztietan inbertsore bezala. Gure helburua da uneren batean gu aingura-inbertsore bezala erabiltzea, hemengo enpresetan ere inbertitzeko. Enpresak asko ezagutzen ditugu, eta horrek abantaila eman behar digu. Horrekin batera, ari gara start-up txiki batzuetan inbertitzen, modu zuzenean, kapitalean. Momentuz bi edo hirutan inbertitu dugu, 50.000 eurora arte. Horrez gain izan daiteke finantzatu edo ez.
"Gure helburua da uneren batean gu aingura-inbertsore bezala erabiltzea, hemengo enpresetan ere inbertitzeko"
Azkeneko urteetan atera dira zuenaren moduko egitasmo batzuk. Gobernuak, esaterako, Finkatuz atera zuen. EPSVen mundua izan daiteke horretarako beste palanka bat?
EPSVn munduak erabaki beharko du. Nik pentsatzen dut badagoela Euskal Herrian dirua hemengo enpresen errotzea mantentzeko, hori garrantzitsua delako. Argi dago gauzak egin behar ditugula, eta denon artean. Balio berdinak baditugu, oreka bat izan behar dugu: enpresei lagundu beharko diegu eta inbertsiogileek euren errentagarritasuna lortu beharko dute.
Zuen iazko memorian jartzen denez, Elkargi Espainiako SGR Elkarrekiko berme sozietateen % 25,8 da. Zifra altua da, EAEk % 6ko pisua izanda...
Faktore askok eragin dute, segur aski. Horietako bat, herrialdeak, historikoki, ondo egin duela, eta Elkargik ere. COVID-19 garaian izandako elkarkidetza ere ona izan da. Guztira, 10.000 proiektu lagundu ditugu EAEn eta Nafarroan.
Baina askotan krisialdietan soilik begiratzen gaituzte, eta nire ustez hori da aldatu behar duguna. Tresna onak izan ditzakegu krisialdi uneetan. Baina pentsatzen dut gure lanik gogorrena ez dagoela hor. Momentu lasaietan enpresa egitura indartzen lagundu behar dugu. Enpresak, geroz eta profesionalizatuago izanez gero, edozein krisialdi hobeto jasan ahal izango dute. Hori hala da, baina horretarako lan egin behar dugu.
"Momentu lasaietan enpresa egitura indartzen lagundu behar dugu. Enpresak, geroz eta profesionalizatuago izanez gero, edozein krisialdi hobeto jasan ahal izango dute"
Sumatzen ari zarete berankortasuna beherantz doala?
Udatik hona igoera txikiren bat izan dugu, baina ez uste bezain handia. Egia da aurten ez ditugula nobazio guztiak bukatu, lortu baitzen karentzia urtebete luzatzea. 800 enpresek eskatu dute. Hori asko edo gutxi da? Hasieran pentsatzen zen enpresek ez zutela beharko. Urte hasieran, mahai gainean jarri zen hamar enpresek soilik behar badute, eta horiei lagundu ahal badiegu, merezi duela. Eta azkenean, esan bezala, 800 izan dira. 10etik 800era aldea dago. Baina iaz 5.000 izan ziren.
Oraindik ikusteke gaude. Pentsatzen dugu datorren urteko lehenengo sei hilabeteak latzagoak izango direla.
Eta bukatu da epea tramitatzeko, gainera.
Bai, baina horrez gain, udan bukatzen ziren karentzia epeak, eta pentsatzen genuen hor izango zirela egoera kezkagarriak. Izan da baten bat, baina ez oso nabarmenak. Orain ikusteko dago datorren urtean zer gertatzen den. Epea luzatuko badu pixka bat, baina enpresek jarraitzen badute, eta horrek laguntzen badie, egiten dugun esfortzua txikia da.
"Udan bukatzen ziren karentzia epeak, eta pentsatzen genuen hor izango zirela egoera kezkagarriak. Izan da baten bat, baina ez oso nabarmenak"
Ekainean bukatu zen hartzekodunen konkurtsoen luzamendua. Hori sumatu duzue?
Izan dira egoera larri batzuk, baina orain arte ez dugu ikusi igoera nabarmenik. Egia da 2020an enpresak 2008an baino hobeto zeudela. Krisialdiek laguntzen dute ikasten eta sendotzen. Horregatik ni nahiko optimista naiz etorkizunarekin. Espero dugu igotzea. Sekulako programa ireki dugu eta horrek eragina edukiko du, baina pentsatzen dut arriskua kontrolpean dugula. Dena den, ikusiko dugu datozen hilabeteetan, are datorren urteetan, zer gertatzen den, gerratearekin, kostu energetikoekin...
Bestalde, kostu finantzarioez asko hitz egiten ari gara azkenaldian. Kontua da kostu finantzario normal batera itzultzen ari garela. Ezohiko epe bat bizi izan dugu.
Gurea familia enpresen ekonomia izan da. Etorkizunera begira, badirudi gazteek edo ekintzaileek hartuko dutela lidergoa, start-upen mundutik. Bi mundu horietan sortu duzue aholkularitza lerro propioa.
30 urte daramatzagu familia enpresen parte hori lantzen. Badugu zer hobetua gure merkaturatze edo salmentan. Zuk duela bi urte familia enpresez hitz egitean ez zenuke Elkargirengan pentsatuko, soilik abalekin lotzen gintuzulako. Talde bat zegoen, eta orain indartu egin dugu. Baina historikoki izan dugu.
"Oso modan dago ekintzaile izatea, baina 20 eta 40 urteko enpresak ere beharrezkoak dira. Helburua da, azken batean, enpresa berri txiki horiek beste moduko enpresak izatera heltzea pixkanaka"
Hirugarren belaunaldia da gakoa familia enpresetan?
Oso modan dago ekintzaile izatea, baina 20 eta 40 urteko enpresak ere beharrezkoak dira. Helburua da, azken batean, enpresa berri txiki horiek beste moduko enpresak izatera heltzea pixkanaka. Badirudi ekintzaile izatea dela modan dagoena, eta enpresari izatea negatiboa dela. Horren kontra noa ni: ekintzaileak behar ditugu; enpresariak behar ditugu. Eta datorren astean izango ditugu, hain zuzen, barne-ekintzailetzari lotutako jardunaldiak, hori ere erronka baita. Askotan enpresariak eta ekintzaileak ez dira hitz egiten, eta halako jardunaldiak beharrezkoak dira, zenbaitetan produktu eta zerbitzuak eskaini ahal dituztelako.
Hori da hasieran esaten nizuen huba. Saiatzen ari gara Elkargi izan dadin gauzak gertatzen diren leku bat. Ekintzailetzarekin, adibidez, buelta eman behar izan diogu gure aritzeko moduari. Beste enpresetan kontuan hartzen dituzu azkeneko bost urteetako kontuak; ekintzaileen kasuan, edo txarrak dira, edo ez daude. Horregatik, arlo finantzarioan bidelagun edo lankide hori izan behar da.
Askotariko entitateen arteko elkarlana gako da?
Bai. Ez dugu inolako protagonismorik behar, elkarren artean osagarri izan baizik, eta lagundu. Sekulako ekosistema dugu, eta bakoitzak gure ekarpena egin dezakegu. Adibidez, guk gauza asko dakizkigu familia enpresa mailan, baina nazioartekotzean nahiko gutxi. Zer egin genuen? Nazioarteko mailan zerbait behar badu enpresak, ganberara joan. Formakuntzan ere elkartu ginen, eta guk arlo finantzarioa ematen genuen eta eurak arlo komertziala. Edozein, kasutan, laburbilduz, arlo finantzarioan zerikusia duen edozerekin, gu hor izan behar gara, eta hori da pixka bat helburua.