Une honetan Europa erdialdeko hiri batean nago, eta Ukrainako mugatik mila kilometro baino gutxiago daude. Distantzia esanguratsua da eta hemen errealitateak ez du ezer ikusirik gerran dagoen herrialde batekin. Hala ere, Bilbo eta Sevilla hiriak bereizten dituen distantzia berbera dela pentsatu dut. Duela aste batzuk Athletic Clubeko milaka zaleek hara joan ziren, ondo baino hobeto parranda egin eta bakean itzuli ziren. Hiri bateko eta bestearen arteko bizimoduan ez dago diferentzia handirik, biak bakean eta antzerako arazoak mahai gainean (etxebizitza, lanbideak, mugikortasuna, ingurumena e.a.). Bestetik Europa erdialdeko hiri honen eta Ukrainako hiri baten arteko diferentzia oso handia da, bata bakean eta bestea gerran. Baina hiri honen eta nire ohiko ingurunearen artean badago diferentzia handi bat: Hemen gerraren mehatxua eguneroko elkarrizketa-gaia da, ez da irrealitate bat edo denbora edo espazioan urrun dagoen zerbait. Mehatxu bat bizi da, oraindik urrun, baina zurrunbiloa agerikoa da.
Gerra, bere izaera beliko eta armamentistikoan, fenomeno sakonki negatiboa da. Suntsiketa, sufrimendu eta galera inkarnatzen ditu, gizakiak bere alde ilunena aurrean izanik. Borrokak eta gatazka armatuak pertsonak bere segurtasunetik, etxetik eta, askotan, maite dituen pertsonetatik urratzen ditu. Gerra ez da soilik oraingoa suntsitzen, belaunaldi etorkizunekoak ere min egiten ditu, bortxakeria eta desolazio zikloa iraunkortuz. Gerra tragedia bat da, gizakiaren egoera txarrena islatzen duena. Gerran hiru rol argi daude: gerra sortzailea, erasotua eta injustiziaren aurrean indiferente edo neutrala dena. Gerra sortzailea, bere asmoak eta helburuak lortzeko, besteak sufrimendura eraman dezakeen pertsona edo taldea da. Erasotua, aldiz, gerraren ondorio zuzenak jasaten dituen pertsona edo taldea da, askotan bere bizitza eta etorkizuna arriskuan jarrita. Azkenik, injustiziaren aurrean indiferente edo neutrala dena, gerra horren ondorioak ikusita ere, bere posizioa aldatzeko edo injustizia hori salatzeko ez duen pertsona edo taldea da. Hiru rolen arteko harremanak gerraren izaera tragikoa eta konplexua erakusten du. Baina, indiferente edo neutrala dela uste duenak ezin da gehiago izan, gerra ez baita soilik borroka-eremuan gertatzen dena. Orain "gerra hibridoa" deitzen dena existitzen da, gerra zikina: manipulazioa, desinformazioa eta zibersegurtasuneko erasoak. Gerra hau, bere izaera ikusezina eta globala dela eta, guztion bizitza ukitzen du, eta, beraz, inork ezin da bere burua alde batera utzi. Gaur egungo gizarte digital eta konektatuan, indiferentziak kostu handia du, eta guztiok gerra honen eraginez gauden arren, guztioi dagokigu borroka hau geldiarazteko ardura.
Gerra zikin hori gure artean dago. Kasu honetan, erasotzailea estatu autoritario, filofaxista, supremazista eta inperialista bat da. Diktadorea oligarkian, militarismoan eta oldarkortasunean oinarritutako sistema baten ageriko aurpegia baino ez da. Gure artean, batzuek bandera gorriz edo iraganeko sinboloz desfileak egiteagatik erasotzailea Sobietar Batasunaren oinordekoa dela uste dute. Pertsonalki ez dut estimu handirik Sobietar Batasun ohiari, baina ulertu behar da bi blokeko iraganean (AEB eta SESB) batzuk lagun gisa eta besteak etsai gisa ikustea erraza zela. Baina izan gaitezen argi: gaur egungo Errusiako Estatua ultraeskuinekoa da eta distopia sozial muturrekoenetik gertu dago. Iran eta Ipar Korea dira eraso-gerra honen aliatuak, txarrenetik txarrenak. Gerra zikin honetan ez da bandoa aukeratzen, erasotzaileen etsaiak gara, nahi ez badugu ere.
Gerra zikina errealitatea da dagoeneko. Astero jasotzen ditugu zibererasoak, batez ere Errusiaren laguntza duten gaizkileak sortuta. Ezagunak eta arriskutsuak dira. Haien erasoak enpresen eta gizartearen kontra doaz zuzenean. Azken erasoa urteetan ikusi dugun sofistikatuena izan da, oso oldarkorra eta arriskutsua. Eraso hori albiste txiki bat izan da euskal hedabideetan, eta izugarrizko eragina izan du. Zibersegurtasun-ekipoak oso ondo prestatuta ditugu; bestela, zerbitzu askotan arazo larriak izango genituzke. Ez gaitezen errugabeak izan: Gerra zikina martxan dago. Ezin gara neutralak izan.