Kontu-ikuskaritzaren jarduera, norantz goaz?

Belaunaldi-aldaketa gure jarduera profesionalaren arriskua ez ezik, beste lanbide batzuena ere bada, langileak erakartzeko erakundeen eskarien bidez irakurri edo entzuten dugun bezala, eta ez du emaitza onik.

Gaur egun, jardueraren arrisku orokor bat belaunaldien arteko erreleboa da: ROAC Kontu Ikuskarien Erregistro Ofizialera sartzeko batez besteko adina 38 urte ingurukoa da, eta jarduneko kontu-ikuskariarena 60 urte ingurukoa. Beraz, auditoria-enpresa guztietan unibertsitarioen belaunaldi berriak erakartzeko apustua funtsezkoa da arrisku hori maila onargarrian mantentzeko.

2012ko urtarriletik aurrera, hau da, duela 11 urte baino gehiago, hasi nuen iritzi-trilogia bat erronka horri buruz, eta lehena titulu nahiko iradokitzaile batekin: “Kontu-ikuskatzailea, desagertzeko zorian dagoen espezie bat”. Urte horren hasieran, jarduera horrek Ekonomia fakultateetako azken ikasturteko ikasleengan eragiten zuen ilusio edo erakarpen urriari buruzko adierazleak hautematen genituen. Horri gehitzen badiogu lan eta ordutegi zorrotzaren pertzepzioa, ikuskaritza-enpresa batzuen giza tratua —zalantzan jar zitekeena—, eta hurrengo belaunaldietako lanean aritzeari buruzko paradigma-aldaketa, bagenuen kezkatzeko moduko koktela.

Ez nuen lortu kontu-ikuskatzaileen korporazioen eta gure organo arautzailearen arreta erakartzea. 2018ko martxoan, ezartzen diren arauekiko desadostasuna adierazteko modu bat proposatu nuen, eta ez zituzten inondik ere lortu espero ziren emaitzak. Kontu-ikuskaritzaren egoera eta etorkizuna auzitan jarri nituen, zalantzazkoa baino gehiago, emaitzarik gabe.

Azken hamarkadan Kontu Ikuskatzaileen Erregistro Ofizialera sartzeko azterketara aurkeztu diren pertsonen datuen arabera, aurkeztutako pertsonen kopurua %70 jaitsi da. 2023ko azken lauhilekotik aurrera, azterketaren deialdia egingo da. Espero dugu datuak hobetzea, aurten ICACek eta kontu-ikuskatzaileen korporazioek haren formatuari eta edukiei buruz adostutako aldaketak direla eta.

Azken hamarkadan Kontu Ikuskatzaileen Erregistro Ofizialera sartzeko azterketara aurkeztu diren pertsonen datuen arabera, aurkeztutako pertsonen kopurua %70 jaitsi da

Gure ustez, gurekin lan egiten duten pertsonen leialtasuna landu behar dugu (haien bizi-kalitatea lehenetsiz), eta graduatu berriak jarduera horretara erakarri behar ditugu, ezagutzari eta haien dimentsioari irtenbide profesional gisa lagunduko dieten ekintzen bidez, egunerokoan kontu-ikuskatzaile batek egiten duena azalduz.

Kontu-auditoretzarako grina transmititu behar diegu (emozio bizia, partaidetza-sentimendua eta desira bat lortzeko beharrezko ekintzak). Izan ere, hori hautematen eta sentitzen dugu garapen eta gauzatze profesionalean hura gauzatzen ari garen pertsonok.

Nire ustez, irtenbide profesionala oso aberasgarria da, lana oso erakargarria baita, hainbat motatako erakundeek egiazta baitezakete (irabazi-asmoarekin edo gabe), eta gure bezeroek, gehienetan, gure ekarpenagatik baloratzen dute. ETEen auditoretza-enpresa da, ikuskatutako erakundearen igurikimenak asetzeko egokienetakoa, hurbiltasun aberasgarria sumatzen baitute gure ezagutzengatik eta laguntzagatik, eta hala adierazten digute (BIG 4etan gehiegi kontzentratutako merkatu baten aurrean).

Irtenbide profesionala oso aberasgarria da, lana oso erakargarria baita, hainbat motatako erakundeek egiazta baitezakete (irabazi-asmoarekin edo gabe), eta gure bezeroek, gehienetan, gure ekarpenagatik baloratzen dute

Bestalde, ikuskapen-sinadurak garatzeko estrategiak (banakako kontu-auditoreak edo ikuskapen-elkarteak) kontuan izan behar dira. Hainbat fronte ditugu irekita:

Lehena, gehiegizko araudia, interes publikoko kontuen auditoretzaren jarduera kontuan hartuta. Kontuan hartu behar ditugu bai Estatuko arau-eskakizunak (Kontu Ikuskaritzaren Legea (2015), bai hura garatzen duen araudia (2021), bai IFACek emandako Nazioarteko Ikuskaritza Arauak (NIA).

Bigarrena araudiaren eskakizunetako bat da Barne Antolamenduaren Eskuliburua izatea idatziz. Eskuliburu horretan, kontu-ikuskaritzaren jardueran eragina izan dezaketen arriskuak identifikatu, baloratu eta erantzun behar ditugu, hau da, kontratatutako enkarguak bete ahal izatea, gure sistema informatikoek funtzionatzen dutela eta datu pertsonalak tratatu behar direla kontrolatuz. Gaur egun, jardueraren arrisku orokorra belaunaldi-erreleboa da. Hori dela eta, funtsezkoa da unibertsitateko belaunaldi berriak ikuskapen-etxe guztietara erakartzearen aldeko apustua, arrisku horri maila onargarrian eusteko.

Hirugarrena, informazioaren teknologietarako estrategia argi eta irmo bat behar da. Lehen ere ez da berria, baina orain ezinbesteko laguntza bihurtu da jarduera hori eta ROACerako sarbidea aukeratzen duten pertsonen beherakadaren aurrean. Programa informatikoak behar ditugu, ikuskatutako erakundeen finantza-egoeren berrikusketak egin eta bizkortzeko, iruzurrik edo akats nabarmenik gabe; azken batean, teknologiaz baliatzen ez diren pertsonen ordez aritzea (Automatizazioa eta produktibitatea kontu-ikuskaritza baten prozesuan).

funtsezkoa da unibertsitateko belaunaldi berriak ikuskapen-etxe guztietara erakartzearen aldeko apustua, arrisku horri maila onargarrian eusteko

Laugarrena, kontu-ikuskatzaileen korporazioek eta ICACek oraindik ere pedagogia egiten jarraitu behar dugu, kontu-ikuskaritzaren jardueraren irismena zein den ez dakiten edo ez dakiten hainbat estamentu publiko eta pribaturen aurrean egiten dugunari buruz. Horregatik, gure zereginarekin bat ez datozen artikuluak edo iruzkinak irakurri edo entzuten dira. Urteko kontuak berrikusiko ditugu, materialtasun-irizpideen arabera, eta iruzurragatik edo erroreagatik bidegabekeria materialik ez dutela ziurtatuko dugu, irakurle bat interpretazio ekonomiko desegokietara eraman ez dezaten. Dena den, ez da bermatzen beti akats materialik atzemango denik.

Hain konplexuak ez diren erakundeentzako Finantza Egoeren Auditoriarako Nazioarteko Araua (NIA EMCrentzat) izatea espero da. Nazioartean arauak ematen dituen organoak (IFACeko IAASBk) egin du, proposamen historikotzat hartuta, eta mota horretako erakunde edo ETEen beharretara egokitutako kalitate-baldintzak izateko eskaerari erantzuten dio. 2023ko abenduan onestea aurreikusten da

Ekonomia Ikuskatzaileen Erregistroan (REA) eta Enpresa Txiki eta Ertainetarako Kontularien eta Auditoreen Europako Federazioan (EFAA), proposamen horren apostoluak gara, egokia iruditzen baitzaigu ETEetan aplikatzea, eskala txikiko arauak goiburupean. Izan ere, Europako enpresa guztien %99,80 ordezkatzen duten ETEek eta horien %93k 10 langile baino gutxiago dituzte).

2022ko abenduko Europako Zuzentaraua [...] [dela eta] ETEek, legez behartuta egon ez arren, informazio-mota hori erakundeen balio-katearen osagai gisa igortzen parte hartuko dute

Bosgarrena, eta azkena, iraunkortasunari eta haren egiaztapenari buruzko informazioa. Gaur egun, beste erronka handi bat da kontu-ikuskatzaileentzat (11/2018 Legea), eta, batez ere, etorkizunari begirakoa, 2022ko abenduko Europako Zuzentaraua gure araudira egokitzeari dagokionez. Izan ere, ETEek, legez behartuta egon ez arren, informazio-mota hori erakundeen balio-katearen osagai gisa igortzen parte hartuko dute. Informazio hori lantzeari buruzko hausnarketa gisa, erakundeek beharrezko datuak lortzeko, iraunkortasunari buruzko informazioa biltzeko (ingurumen-, gizarte- eta gobernantza-alderdiak) eta horren beharrezko egiaztapena lortzeko prestatzen joan beharko lukete. Kontu-ikuskatzaileek zeregin nabarmena eta aukera handia izango dute gure jarduera profesionalerako (prestakuntza eta baliabideak). Jasangarritasuna mota guztietako erakundeentzat kudeaketa-gaia da, finantza-informazioan eragina izango duena, eta finantza-informazioko (urteko kontuak) eta jasangarritasuneko txosten integratu batean amaituko dena. Gure bulegoetara sartzen diren pertsonek aintzat hartzen dute lan hori.

Laburbilduz, belaunaldi berriak behar ditugu gaztetasuna eta gogo bizia eman diezaguten, eta beren karrera profesionala ikuskapen-enpresa batean gara dezaten. Enpresa horretan, irabazi-asmoko edo irabazi asmorik gabeko erakundeen funtzionamenduari buruzko ezagutzak eskuratuko dituzte, eta esperientzia zirraragarria eskainiko die.

Esperientzia zaila lortzen da beste jarduera batean, sormena sustatzen du, gaitasunak bereganatzen ditu, enpresak gure profesionalengan finkatzen dira (lan-aukerak) eta ETE ikuskapen-enpresa batean, beren egitura eta bezeroengatik adiskidetze pertsonal eta profesional hobea eskaintzen du, baita prestakuntza eta ikaskuntza ere, hain konplexuak ez diren erakundeen diziplina anitzeko erronkei ekitean, aktibotzat hartzen baita.

Amaitzeko, aurreikuspenek diotenez, ikuskapen-enpresen jarduera-zifrak %5 inguruko hazkundea izango du urtean hurrengo biurtekoan, eta horrekin espero dugu.