Normala, anormala

Telefónica zibersegurtasun kontratu publiko batetik kanpo geratu izana, bere filial batek berdintasun plana erregistratuta ez duelako, berez ez da istorio handia. Sinpleki, kontratazio publikoaren legea aplikatzearen ondorio logikoa da: baldintza derrigorrezko bat betetzen ez baduzu, kanpoan geratzen zara. Berandu iristen bazara, ziurtagiri bat aurkezten ez baduzu edo eskatutako gaitasun teknikoa lortzen ez baduzu bezala.

Eta, hala ere, hemen gaude: hedabide orokorretan azala, eztabaida politikoa, tinta ibaiak... eztabaidatzen ea proportzionala den ala ez berdintasun plana bezalako "formalismo" batengatik lote estrategiko bat desertu uztea.

Galdera deserosoa beste bat da: zergatik da hau albiste 2025ean?

Kontsortzio batek lizitazio bat galtzen duenean eskaintza teknikoa ondo aurkeztu ez duelako, ohar bat besterik ez dago aldizkari ofizialean. Normala da. Inork ez du editorialik idazten "burokraziaren gehiegikeriari" buruz. Baina arrazoia berdintasun plana erregistratuta ez izatea bada, orduan bai: orduan marra gorri onartezin bat zeharkatu dugula dirudi.

Berdintasuna oso ondo dago… baina milioidun kontratuak galtzea gehiegizkoa da?

CORA III makrokontratuaren kasuan, lehenik MasOrangen Aldi Baterako Enpresa Elkartea (ABEE) erori zen arrazoi beragatik: bere enpresetako batek ere ez zuen berdintasun plana erregistratuta. Telefónicak errekurtsoa aurkeztu eta irabazi zuen. Geroago, boomeranga itzuli zen: taldearen beste filial batek ere ez zuen plana araututa, eta kontratazio mahaiak Telefónica baztertzea proposatu zuen. Emaitza: lotea desertu geratu da.

Nabarmendu nahi dut: hau ez da anekdota bitxi bat. Oso sinplea den zerbaiten ondorioa da: berdintasun plana ez da martxoaren 8rako liburuxka polit bat, enpresa jakin batzuentzat baldintza legala da. Ez baduzu betetzen, ez duzu administrazioarekin kontratatzen. Zerga Agentziarekin edo Gizarte Segurantzarekin ordainketak egunean ez badituzu bezala.

Orduan, zer da hemen anormala? Ez da enpresa bat berdintasun plana erregistratuta ez izateagatik baztertzea. Anormala harritzea da. “Progresistatzat” dugun hedabide batek kontu hau sistemak frenoa gainditu izan balu bezala tratatzea da anormala (hedabidea eta bere irakurleak, iruzkinak irakurri ondoren).

Enpresentzat eta zuzendarientzat mezua argia da: berdintasuna, aniztasuna eta ekitatea jada core complianceren parte dira. Ez dira giza baliabideetarako powerpoint bat, merkatuan sartzeko baldintza baizik, bereziki, publikoan.

Eta, kontuz, ezerk ez du bermatzen aurrerapen hau itzulezina denik. Gaur egun ziurtzat jotzen ditugun eskubide sozialak ez ziren bakarrik iritsi, eta ez dira bakarrik geratuko ere. Defendatu edo higatu egiten dira. Batzuetan, lege aldaketaren atetik; beste batzuetan, axolagabekeriaren atetik: "erregistratuko dugu", "hori hurrengo hiruhilekoan ikusiko dugu", "total, ez da ezer gertatzen".

Bai, gertatzen da. Eta gertatu beharko luke.

Normala, 2025ean, izan beharko luke inongo administrazio kontseiluak lizitatzeko berdintasun plana araututa ez izatea planteatzea. Zuzendaritza batzordeek gai horiek kreditu ratinga edo zibersegurtasun maila bezain zorrotz aztertzea. Kontratu bat galtzea berdintasuna ez betetzeagatik, gaitasun teknikoa ez egiaztatzeagatik galtzea bezain albiste gutxi izatea.

Benetan arriskutsua ez delako berdintasun plana eskatzea. Arriskutsua da berdintasuna aukerakoa, apaingarria, negoziagarria izatea nahi dutenen isilpeko nostalgia.

Ez, normala -eta osasungarria- erdigunean egotea da. Eta norbaitek ahazten duenean, ez dezagun eskandaluaz hitz egin, baizik eta betikoaz: betetzen ez duenak, ez du kontratatzen. Eta kito.