Aurrezkiak edozein gizabanakoren edo familiaren finantza-bizitzaren funtsezko zati dira. Baina zer dira? Eta nola kudeatu ditzakegu ahalik eta etekin gehien ateratzeko?
Aurrezkiak berehala ez gastatzea erabaki genuen diru-sarreren zatiari dagozkio. Horren ordez, etorkizunean erabiltzeko gordeko dugu. Era asko har ditzakete, banku bateko aurrezki-kontu batetik akzioetan eta bonuetan egindako inbertsioetara. Aurrezkiak funtsezko tresnak dira finantza egonkortasuna eta epe luzerako helburuak lortzeko.
Beharrezkoak, hautazkoak eta aurrezkiak
Aurrezki horiek eskuratzeko, besteak beste, 50/30/20 araua erabil dezakegu. Arau hori jarraibide orokorra da pertsonei beren finantzak modu orekatuan kudeatzen laguntzeko. Erregelak hiru kategoria ditu gure diru-sarrerak modu eraginkorrean esleitzeko.
Gure diru-sarreren %50 gure eguneroko bizitzarako ezinbestekoak eta beharrezkoak diren gastuak —needs— ordaintzeko erabili behar da. Gastu horiek funtsezkoak dira gure bizi kalitateari eta finantza segurtasunari eusteko. Kategoria honetak, adibidez, honako gastu hauek sartzen dira: etxebizitza (alokairua edo hipoteka), zerbitzu publikoak (elektrizitatea, ura, gasa), elikadura, garraioa (adibidez, autoaren ordainketa edo garraio publikoa), osasun-asegurua, eta gutxieneko zorren ordainketak (kreditu-txartelak eta ikasleen maileguak, esaterako).
Aurrezki horiek eskuratzeko, besteak beste, 50/30/20 araua erabil dezakegu. Arau horrek gure beharrak asetzeko, bizitzaz gozatzeko eta finantza-etorkizun sendoa izateko oreka sortzen laguntzen digu
Gure diru-sarreren % 30 gastu hautakorretarako —wants— erabiltzen da, hau da, nahi ditugun, baina behar-beharrezkoak ez diren gauzetarako. Kategoria horrek malgutasuna ematen digu bizitzaz gozatzeko eta zoriontsu egiten gaituzten gauzetan gastatzeko. Hainbat gastu ageri ohi dira kategoria honetan: entretenimendua (zinemarako irteerak, jatetxeak, jolas jarduerak), erosketa pertsonalak (arropa, elektronikoak, denbora pasak), oporrak eta bidaiak, janaria jatetxeetan edo eramateko tokietan, eta gure eguneroko bizitzarako funtsezkoa ez den beste edozein gastu.
Gure diru-sarreren azken % 20 aurrezteko eta zorrak kudeatzeko —savings and debt— erabiltzen da. Zati horrek koltxoi finantzario bat eraikitzen, etorkizunerako planifikatzen eta gure zorrak etengabe murrizten lagunduko digu. Horren barruan honako gastuak sarzten dira: larrialdietarako aurreztea; gure erretiro konturako ekarpenak edo epe luzeko aurrezkiak; zorren ordainketa osagarriak, maileguak eta kreditu-txartelak azkarrago kentzeko; epe luzeko inbertsioak.
Zor garrantzitsuak baditugu, baliteke zorren murrizketari %20 baino gehiago esleitu nahi izatea
Garrantzitsua da kontuan hartzea 50/30/20 araua gida orokorra dela, eta gure egoera pertsonalaren arabera egokitu daitekeela. Adibidez, zor garrantzitsuak baditugu, baliteke zorren murrizketari %20 baino gehiago esleitu nahi izatea, kontrolpean izan arte. Arau horrek gure beharrak asetzeko, bizitzaz gozatzeko eta finantza-etorkizun sendoa izateko oreka sortzen laguntzen digu. Doitu ehunekoak zure helburu eta egoera pertsonalaren arabera, baina ziurtatu beti mantentzen duzula finantza eta aurrezki pentsamoldea.
Aurrezkiak zertarako?
Hiru helburu nabarmentzen dira aurrezkietaz hitzegiten dugunean. Batetik, finantza segurtasuna. Aurrezkiek finantza koltxoi gisa jokatzen dute premia garaian. Ustekabeko gastuak izanez gero, hala nola larrialdiko konponketak edo gastu medikoak, aurrezkiak izateak segurtasuna ematen digu eta honela ez dugu zertan zorpetu.
Bestetik, finantza askatasuna. Dirua aurreztuta izateak gure helburu pertsonalekin bat datozen finantza erabakiak hartzeko askatasuna ematen digu. Lana aldatu, proiektu berri bati ekin edo atsedenaldia har dezakegu, finantza babesa dugula jakinda.
Aurrezkiek finantza koltxoi gisa jokatzen dute premia garaian. Ustekabeko gastuak izanez gero, hala nola larrialdiko konponketak edo gastu medikoak, aurrezkiak izateak segurtasuna ematen digu
Hirugarrenik, etorkizuneko plangintza. Aurrezkiak funtsezkoak dira etorkizuna planifikatzeko. Horren barruan sartzen dira erretiroa, seme-alaben hezkuntza eta etxebizitza erostea. Zenbat eta lehenago hasi aurrezten, orduan eta denbora gehiago izango dugu dirua handitzeko.
Nola atera probetxurik handiena zure aurrezkiei
Lehenik eta behin helburu argiak, finantza xede argiak eta lorgarriak definituko ditugu. Horrek lagunduko digu zehazten zenbat aurreztu behar dugun eta zenbat denboran. Aurrezkiaren bideari jarraituz, aurrekontu bat sortuko dugu, hileko aurrekontu bat; bertan gure gastuak kontrolatuko ditugu gure diru-sarreren zati bat aurrezkiari esleitzeko.
Hori lortzeko aurrezkiak automatizatzea aukera polita da. Alegia, transferentzia automatikoak aurrezki-kontu batera konfiguratuko ditugu. Horrek bermatzen du etengabe aurreztuea, dirua beste gauza batzuetan gastatu aurretik.
Gure aurrezki helburuak epe luzekoak badira, gure aurrezkien zati bat akzioetan, bonuetan edo bestelako inbertsio tresnetan inbertitzea erabaki ona da, kontuan hartzekoa
"Nola handitu gure aurrezkiak?" izan ohi da galdera ohikoena. Inbertsioa erreminta potente bat izan daiteke lorpen honetarako. Hori dela eta, gure inbertsioak dibertsifikatu beharko ditugu: gure aurrezki helburuak epe luzekoak badira, gure aurrezkien zati bat akzioetan, bonuetan edo bestelako inbertsio tresnetan inbertitzea erabaki ona da, kontuan hartzekoa. Dibertsifikatzeak etekin solidoa lortzeko aukerak areagotu ditzake.
Inbertsio-produktuen zerrenda
Inbertsioa aipatu dugu, baina, nun inbertitu? Inbertsiorako hainbat produktu mota daude, dirua handitu eta finantza helburuak lortu nahi dituzten pertsonentzat. Hona hemen inbertsio-produktu arruntenetako batzuk:
- Akzioak (Stockak): akzioek enpresa baten jabetzan parte hartzea adierazten dute. Akzioak erostean, akziodun bihurtzen zara, eta irabazien zati bat eskuratzeko eta enpresaren erabakietan botoa emateko eskubidea duzu. Akzioek errendimendu esanguratsua lortzeko aukera ematen dute, baina merkatuaren lurrunkortasun arriskua ere badakarte.
- Bonuak: gobernu, udalerri edo enpresek jaulkitako zor baloreak dira. Bonu bat erosten duzunean, dirua mailegatzen ari zara, eta aldizkako ordainketa interesgarriak jasotzen dituzu, baita inbertitutako kapitala itzultzen ere bonuaren mugaegunean. Bonuak akzioak baino seguruagoak izaten dira, baina etekinak txikiagoak izaten dira.
- Funts Kotizatuak (ETFak): ETFak inbertsio funtsen antzekoak dira, baina burtsan akzioak bezala kotizatzen dute. Dibertsifikazioa eta barne-negoziaziorako malgutasuna eskaintzen dute, eta horrek erabiltzeko errazago egiten ditu inbertitzaileen artean.
- Inbertsio funtsak: inbertsio funtsek hainbat inbertitzaileren dirua biltzen dute eta akzio, bonu edo bestelako aktibo-zorro dibertsifikatu batean kudeatzen dute. Funts horiek profesionalek kudeatzen dituzte eta berehalako dibertsifikazioa eskaintzen dute, eta horrek arriskua murriztu dezake. Hainbat motatako inbertsio funtsetan inberti dezakezu, hala nola errenta aldakorreko funtsetan, errenta finkoko funtsetan edo funts bitarikoetan.
- Ondasunak edo propietateak erostea horien balioa denborarekin handituko delako edo alokairuen bidez diru-sarrerak sortuko direlako itxaropenarekin. Zuzenean inbertitu dezakezu jabetzetan edo higiezinetako inbertsio funtsen bidez.
- Lehengaiak (Commodities): oinarrizko produktuetan (petrolioa, urrea, zilarra, elikagaiak eta abar) egindako inbertsioak barne. Commodityetan zuzenean inbertitu dezakezu, edo produktu horien errendimenduari jarraitzen dioten funtsen bidez.
- Aurrezki kontuak eta gordailu ziurtagiriak: produktu horiek bankuetan eskaintzen dira, eta segurutzat jotzen dira. Aurrezki kontuek tasa baxuagoko interesak sortzen dituzte; gordailuek, berriz, tasa finkoak eskaintzen dituzte epe jakin baterako.
- Kriptotxanponak: Bitcoin eta Ethereum bezalako kriptotxanponak aktibo digitalak dira, eta inbertsio alternatibo gisa arrakasta lortu dute. Hala ere, oso lurrunkorrak dira eta arriskutsuak izan daitezke.
- Erretiro planak: erretirorako garantiaz diseinatutako inbertsio ibilgailuak dira. Plan horien bidez, akzioetan, bonuetan eta bestelako aktiboetan inberti dezakezu, askotan abantaila fiskalekin.
- Norberaren negozioak: jarduera ekonomikoan norbere kontura hastea edo inbertitzea beste inbertsio-modu bat da. Irabaziak lor ditzakezu eragiketa komertzialen eta negozioaren hazkundearen bidez.
Ikusi ditugun inbertsio tresna gehienak banketxeetan eskaintzen dituzte, baina bada tresna berezi bat oso ohikoa ez dena eta epe luzerako tresna bezala oso ona izan daiteena: funts indexatuak. Funts indexatuak erreferentzia-indize espezifiko baten errendimendua berdindu nahi duten inbertsio funtsak dira, hala nola, adibidez S&P 500 indizea. Zorro kudeatzaile batek aktiboki kudeatu beharrean, funts horiek pasiboki jarraitzen diote azpiko indizearen osaerari. Ikuspegi pasibotik, aktiboki kudeatutako funtsak baino kudeaketa-kostu txikiagoak dituzte. Inbertitzaileak dibertsifikazio automatikoaz baliatzen dira azpiko aktibo-sorta zabal baten bidez, eta aukera eraginkorra izan daitezke kostu txikiko eta epe luzerako inbertsio ikuspegia bilatzen dutenentzat.
Gogoan izan finantza egonkortasunerako bidea urrats txikiekin hasten dela; beraz, gaur bertan aurrezten hasiko zara, eta etorkizunean etekinak lortuko dituzu.