Hilabete ez da pasatu iragarpen bat egin nuenetik eta dagoeneko berrietan lehengo lekuetan agertzen den gaia da, adimen artifizialeko eredu irekiak. Urte hasieran, Deepseek aipatzen nuen iragarpenetan, eta hau da zarata hau. Burtsarekin gertatzen ari denak zera erakusten du: kapitalismo espekulatzaileak kasinoan legez jolasten duela guztion ekonomiarekin. Nire ustez, NVIDIA eta antzeko enpresa askorekin espekulazioa baino ez da gertatzen, bai gora bai behera doazenean. Egiari zor, NVIDIA benetako goi-mailako ekonomiako enpresa sendoa da, eta gora behera hauek zarata espekulatiboa baino ez dira. Nire lantokian, 2023ko abendutik ondo ezagutzen dugu Deepseek. Eurek sortutako lehengo ereduak oso interesgarriak izan ziren, eta momentu horretatik bai euren ereduak baita ere irten diren beste eredu irekiak enpresei zuzendutako ikerketa eta berrikuntzako proiektu aurreratuak garatzeko erabili ditugu. Adibide baterako aipatutako Llama ereduak (META) edo Qwen Alibaba erraldoi Txinatarren ereduak.
Benetan uste dut aurrean duguna espekulazio eta desinformazio olatu bat dela. Teknologiarekin lotutako berrien mundua etengabeko optimismo edo pesimismo krisian dago. Hainbeste zarata dago erraza dela norabidea galtzea. Bereziki, adimen artifizial aplikatuaren mundua intoxikazio gehiegizkoaren eta kontsumo azkarreko berrien biktima da.
Lasai gaitezen, azken orduko berriak eta gehiegikeriak ez dira inoren osasunerako onak. 2024ko eta 2025eko urtarrileko iragarpenetan mantentzen naiz? Bai, noski. Hurrengo krisi mediatikoaren aurretik zerbait gehitzeko? Jakina. Hiru gauza gehituko nituzke: Iragazkiak, jabetzari arreta eta ilusio optikoekin kontuz.
Teknologia digitalaren munduan, albisteak ondo iragaztea beharrezkoa da. Zerbaitekin iragazteko, gure garunetara iristen den zarata kopurua murrizteko tresnak behar dira. Enpresa-erabaki batean okerreko edo alboratutako informazioarekin erabakiak hartzea baino okerragorik ez dago. Hori da orain Deepseek-en kasuan gertatzen ari dena. Bere azken adimen artifizial sortzailearen eredua bikaina da, badakigu, dagoeneko erabiltzen eta aplikatzen ari garelako. Baina interes gehiegi daude jokoan eta ezin esan dena egia denik. Bere entrenamenduaren benetako kostuari buruzko arrazoizko zalantzak daude, eta argi dago Txinarentzat egun hauetan lortutakoa garaipen handia dela hasi besterik egin ez duen merkataritza gerran. Nire lehen gomendioa sinplea izango litzateke: teknologietan esperientzia duten eta alde batean edo bestean interes zuzenik ez duten profesional hurbilen formako iragazkiak erabiltzea. Zorionez, Euskal Herrian uste baino gehiago ditugu.
Bigarren gomendioa teknologiaren jabetza-ereduarekin lotuta dago. Honetan dihardugunok aspertuta gaude errepikatzeaz lizentzia-eredua funtsezkoa dela. Lizentzia-ereduak gaur egun mundua sistema eragile libre bati esker funtzionatzea ahalbidetu du, Linux. Munduko superordenagailu handienek %100 erabiltzen dute, eta zerbitzarien munduan, oro har, Linux-ek merkatuaren %60 baino gehiago du. Mikroelektronikaren eta txipen munduan, RISC-V estandar irekia abiadura bizian ari da bidea egiten. Hodeiaren munduan, OpenStack plataforma ireki eta libreki lizentziatutako gisa ezaguna da. Web nabigatzaileen munduan ere, erabiltzen ari zaren bezala, lizentzia-eredua funtsezkoa da, Chromium proiektu irekiak erakusten duen bezala, Chrome edo Edge bezalako produktuak oinarritzen direnak. Mundu digitalak lizentzia libreko ereduetan kapitalismoa kolaboratiboa eta eraikitzailea izan daitekeenaren adibide perfektuetako bat du, ez bakarrik suntsitzailea edo espekulatiboa. Lizentzia dena da, baita adimen artifizialaren munduan ere. Ez gaitezen nahastu: lizentzia irekiak balio ekonomikoa sortzen dutelako existitzen dira. Enpresa-aplikazioan, mesedez, inork ez dezala lizentzia libreak frikismoarekin nahastu, jabetza-ereduak baliatzeaz ari baikara balioa sortzeko, aldi berean lizentziatutako produktuen hobekuntzari esker komunitateari itzultzen zaiona.
Hirugarren ideia ilusio optikoak saihestea da. Industria gehiago, industria hobea eta emisio gutxiagoko industria bat nahi dugu, eta guztiz ados nago. Nahiak betetzeko ezin gara kanpotik askotan saltzen diguten trikimailuetan galdu. Industria gehiago izateko, teknologia digitalen balio erantsia aprobetxatu behar dugu. Hori ez da posible, berrikuntza bat agertzen den bakoitzean pesimismoak edo borroka uzteak arrastaka eramaten bagaitu. Gure inguruan hainbeste berrikuntza praktiko eta errealista dago! Industria hobea izateko, sektore berriak sortuko dituzten proiektu eraldatzaileetan apustu egin behar dugu. Azken urteotan benetan planteatu al dugu teknologia digitaletan pisu handiagoa izatea? Kontrakoa izan dela uste dut. Ez du ezertarako balio Europak hori edo Europak bestea esateak. Hemen garrantzitsua berton egiten duguna eta batez ere berton egiten ez duguna da.
Atsotitzak esaten duen moduan, “zarata handia denean, zarata bera bakarrik handi”.