Arrain-industriako hondakinak baliatuz, Kantaurialdean garatutako esperientzia batek erakutsi du itsasoko baliabideek potentzial handia dutela lurra elikatzeko. Bioongarri jasangarriak ekoizteko prozesua ez da soilik ingurumenaren aldeko apustu bat: tokiko ekonomiaren indartze tresna ere bada, Sea2land proiektu europarrak erakutsi duen moduan.
Europako kostaldeetako baliabideak aprobetxatzea eta tokiko nekazaritzari balio erantsia ematea izan da Sea2land proiektuaren helburu estrategiko nagusietako bat. Horretarako, hainbat eskualdetan kasu praktikoak garatu dira, eta 25 eragilek hartu dute parte horretan. Proiektuaren baitan garatu diren esperientzien artean, Kantauri itsasertzeko esperientziak funtsezko lekua izan du. Bertan, Barnak eta Aztik lankidetza estuan egin dute lan, arrain-industriako azpiproduktuak bioongarri bihurtzeko, ekonomia zirkularraren logika jarraituz.
Azpiproduktuetatik abiatuta, produktu bitartekoetara
Barnako I+G arduraduna den Iñaki Arambururen arabera, euren helburua ez da azken bioongarriak zuzenean ekoiztea, baizik eta azpiproduktuak oinarri hartuta, beste enpresek erabili ditzaketen produktu bitartekoak sortzea. “Gure jarduera-prozesuan, lehenik eta behin, azpiproduktu erabilgarriak identifikatzen ditugu. Kasu honetan, arrain-haztegietako biskerak aukeratu genituen, bestela baztertu egingo liratekeenak. Horietan dagoen proteina kopurua baliatu nahi izan dugu, aminoazido eta peptido aberastasuna kontuan hartuta”, zehaztu du.
Azti zentro teknologikoak proiektuan izan duen eginkizuna funtsezkoa izan da: materia horien erabilgarritasuna aztertu eta egokitzapen prozesuak definitzea. Bruno Iñarra, Aztiko ikertzailearen esanetan, “prozesu ugari probatu ditugu: entzima komertzialekin eta barneko erraien entzima propioekin besteak beste. Azkenean ensilaje metodo tradizionalaren alde egin dugu, ingurumen-inpaktu txikiena eta kosturik baxuena duelako".
Iñaki Aramburu (Barna): “Gure jarduera-prozesuan, lehenik eta behin, azpiproduktu erabilgarriak identifikatzen ditugu. Kasu honetan, arrain-haztegietako biskerak aukeratu genituen, bestela baztertu egingo liratekeenak"
Teknika horiek praktikara eramateko aukera izan dute Barna enpresako instalazioetan. Bertan, eskala pilotuko ekoizpen-saioak egin dituzte, emaitza “oso itxaropentsuak” eskuratu arte. Hori ikusita, dagoeneko abiatu dute eskala industrialerako bideragarritasun-azterketa, Fertinagro bezalako enpresa espezializatuekin elkarlanean. Hasierako negozio-plana ere prest dute. Aramburuk azpimarratu du garatutako produktuek “nekazaritzaren errendimendua handitu” dezaketela, ohiko ongarri inorganikoen osagarri gisa jokatuz, eta era berean, “lurraren osasuna eta bizitza biologikoa indartzen” dutela gaineratu du.
Ingurumen inpaktua gutxitu
Proiektuaren ardatz kontzeptuala ekonomia zirkularra da. “Gure jarduera osoa horretan oinarritzen da: azpiproduktuak jasotzen ditugu, animalien elikadurarako edo beste erabilera jasangarrirako birziklatzen ditugu, eta horrela, hondakin bilakatuko liratekeen materialak balioan jartzen ditugu”, dio Aramburuk.
Ildo horretan, Iñarrak adierazi du Sea2land proiektuaren planteamendua tokiko balio-kateak sortzea dela: “Kasu honetan, Kantauriko itsasertzeko azpiproduktuak erabiliz, bertako enpresek prozesatu dituzte, eta inguruko nekazariek izango dute aukera produktuak beren lursailetan erabiltzeko. Horrek ingurumen-inpaktua gutxitzen du, eta tokiko ekonomiaren indartzea ahalbidetzen du.”
Bruno Iñarra (Azti): "Kantauriko itsasertzeko azpiproduktuak erabiliz, bertako enpresek prozesatu dituzte, eta inguruko nekazariek izango dute aukera produktuak beren lursailetan erabiltzeko"
Proiektuaren emaitzak onak izan arren, hainbat erronka daude oraindik. Merkatuak ez ditu beti ongi hartzen produktu berri horiek, eta ekoizle askok zalantzak dituzte. “Oraindik ere informazio gehiago eta sentsibilizazio handiagoa behar da. Hala ere, kontzientzia ekologikoa gero eta handiagoa da, eta horrek bidea zabalduko du”, dio Aramburuk.
Horregatik, bioongarrien garapena ez dute joera huts gisa ikusten. “Ez da moda bat, baizik eta behar bat. Epe luzera, ongarri jasangarriek ezinbesteko zeregina izango dute elikadura-katearen eraldaketan,” azpimarratu du.
Sinergiak, gako
Sea2land esperientziak frogatu du zientziaren eta industriaren arteko elkarlanetik sinergia eraginkorrak sortu daitezkeela. Itsasoko hondakinak lurreko aberastasun bihurtzea ez da ideia utopikoa, baizik eta proiektu bideragarria, ingurumenarekiko eta gizartearekiko konpromisoa oinarri duena.
Itsasoko hondakinak lurreko aberastasun bihurtzea ez da ideia utopikoa, baizik eta proiektu bideragarria, ingurumenarekiko eta gizartearekiko konpromisoa oinarri duena
Egindako ibilbideari esker, Kantauri itsasertzean abiatutako proiektuak etorkizun oparoa izan dezake aurretik. Baliabide lokalak erabilita, eskualdearen garapena bultzatzea posible da, eta horrek, beste eskualde batzuetan erreplikatzeko aukera ematen du.