Fair Saturday (FS) ekimena gizartea artearen eta kulturaren inguruan mugitzen saiatzen da urtean behin: azaroko azken larunbatean eta Black Friday egunaren biharamunean. Hortik datorkio izena ingelesez, ostiral beltzaren kontrapuntu ironiko txiki gisa. Helburua da larunbat horretan munduko hirietan kultur ekitaldiak ohiko eta ustekabeko lekuetan gertatzea, artista amateur eta profesionalekin. Edozein arte-diziplina. Antzokietan eta plazetan. Haurrentzat eta helduentzat. Eta sortutako balioaren zati bat artistek erabakitzen duten gizarte-proiekturako izatea. Hortik dator Fair Saturdayren leloa: “artearen eta kulturaren bidez mundua aldatzeko eguna”.
Nola sortzen da FS mugimendua?
Fair Saturday mugimenduaren kontzeptua 2014. urtean sortu zen hemen, Bilbon. Lagun-talde batek galdetu genion geure buruari: Black Fridayk gizartea kontsumitzera bultzatzen badu, zergatik ez gizartea hurrengo egunean kultura kontsumitzera mobilizatu? Eta, gainera, artistek kultura-ekitaldi bakoitzean erabakitako gizarte-kausen alde egingo balitz? Kontzeptu desberdina, berritzailea eta positiboa zen. Gero, 2015. urtean, Fair Saturday fundazioa sortu genuen. Fundazioaren bidez, proiektu berritzaileak bultzatu nahi ditugu kulturaren eta gizarte-enpatiaren inguruan. Hezkuntzaren eta kulturaren bidez inpaktu soziala sortzen duten proiektuak prototipo egin eta praktikara eramatean jartzen dugu arreta. Gaur egun 10 proiektu ditugu martxan, sei arlotan. Laster proiektu berri bat garatzea espero dugu ekonomia berdearen eremuan.
Lehen urtean, 20 eguneko Fair Saturday mugimenduaren pilotu txiki bat antolatu zenuten. Aldi bereko 18 kontzertu egin ziren abesbatzekin, denak Bilbon. Zein izan zen emaitza?
Izan ere, 20 egunetan Fair Saturday mugimenduaren prototipoa asmatu eta abian jarri genuen, gure lehen proiektua. Koru-munduarekin lotura estua dugunez, lehen kontzertuak koralak izan ziren. Galdera hau zen: denok elkarrekin jarduten badugu, nor etorriko da nire kontzertura? Fede ekintza zen, guztiz. Eta eskaintza gehitzeak eskaria handitu zezakeela pentsatzea… eta hala izan zen! 7.000 pertsona inguruk parte hartu zuten, eta 7.000 euro inguru lortu ziren hainbat gizarte proiektutarako. Sinestezina!
“Black Fridayk gizartea kontsumitzera bultzatzen badu, zergatik ez gizartea hurrengo egunean kultura kontsumitzera mobilizatu? Eta, gainera, artistek erabakitako gizarte-kausen alde egingo balitz?”
Hortik aurrera, abenturarekin aurrera jarraitzea erabaki zenuten. Eta hor etorri dira leherketa eta hazkundea.
Prototipoa abiapuntu hartuta, 'kontzeptua kontatzen' hasi ginen, eta kultura eta gizarte-proiektuen inguruan egutegian egun positibo bat sortu nahi zuten hiri eta eskualdeetara zabaldu genuen proiektua: Bilbo, Bizkaia, Huelva, Malaga, Santander, Lisboa edo Eskozia osoa. Duela urte batzuk, hezkuntza, inspirazioa, teknologia, ekitaldiak eta antzeko arloetako proiektuak dibertsifikatzen hasi ginen.
Zeintzuk dira azken edizioan jasotako datuak?
Fair Saturday mugimendua egin zen lekuetan 320 ekitaldi egin ziren, eta 1.826 bat artistek hartu zuten parte 157 proiektu sozial eta kulturalen alde. Guztira, 52 hiritan izan zen FSko ekitaldiren bat, eta 15.761 pertsonek hartu zuten parte. COVID-19 eta murrizketa bolada betean, 48.960,25 euro lortu ziren gizarte eta kultura-proiektu desberdinetarako, sekulako ikusgarritasunaz eta onarpenaz gain.
Urtero antolatzen dituzue Fair Saturday sariak, nazioarteko pertsonei eta proiektuei emanak.
Izan ere, urtero, kulturatik abiatuta inpaktu sozial positiboa sortzen duten pertsonak eta erakundeak identifikatzen saiatzen gara. Kultura integratzailearen inguruan lan egiten duten tokiko eta nazioarteko proiektuak bilatzen ditugu. Kultura gizarte integratuagoak eta integratzaileagoak sortzeko indar boteretsuenetako bat da. Baina, zoritxarrez, kontrakorako ere bai. Horregatik, umetasunetik, esfortzu positibo horiek publikoki txalotu nahi ditugu, proiektatzen lagundu, eta haiengandik ikasi. Aurten, Fair Saturday Awards eguna irailaren 26an izango da, Guggenheim Museoan.
“Fundazioaren bidez, proiektu berritzaileak bultzatu nahi ditugu kulturaren eta gizarte-enpatiaren inguruan
Urrirako oihartzuna izaten ari den beste ekitaldi bat ere abian duzue: “Ura bere bidean”.
Hala da, datorren urriaren 22an, euskal artista ezagunak sinfonikoki ikusteko aukera izango dugu Bizkaia Arenan. Berezia eta berritzailea izango da. “Ni han egon nintzen” esan dezakezun kontzertu horietako bat. Lekua hainbat belaunalditako gaiak eta artistak entzuteko beteko da, oso modu desberdinean, Bilboko Orkestra Sinfonikoarekin eta Bilboko Koralarekin batera. Birmoldaketa guztiak Fernando Velázquezek egin ditu. Izugarriak dira. Eta zuzendaritza eszenikoaren eta argien arduraduna Iñaki Irastorza izango da, Benidorm Festen, Goya eta Platino Sarien edo La Voz bezalako proiektuen arduraduna. Luxua izango da han hainbeste profesional bikainekin egotea. Eta, zalantzarik gabe, elkartzeko gunea izango da.
Noiz jakingo dugu aurtengo edizioko egoitzak zeintzuk izango diren?
Irailaren 26an, 2022ko FS ekitaldiak non izango diren jakinaraziko dugu. Orain arte, eskualde mailako hiriekin ari gara harremanetan, eta, jakina, kultur eta gizarte erakundeekin ere.
FS proiektua honela deskribatu zenuten duela 7 urte: “ezinezkoa den ideia bat gauzatzen saiatzea, ez baitakigu ezinezkoa dela”. Zer erakutsi dizue denborak?
Denborak erakutsi du ez zela ezinezkoa, oso zaila baizik. Urte asko dira esfortzua egiten, egoera desberdinetara egokitzen, altxatu, amestu, behin eta berriz saiatu, ezezkoak onartu eta baiezkoen atzetik ibiltzen; norabideak, emozioak kudeatzen eta bidean aparteko pertsonak ezagutzen. Norberak egiten duenarekin ondo sentitzea garrantzitsua dela uste dugu. Eta guk zorte hori dugu.