Aurrekontuak eta MacGuffina

Aurrekontuen sasoia bizi-bizi dago. Titularretan hitz bakar batek darama protagonismoa: aurrekontua. Batzuek gastu sozialaren hazkundea azpimarratzen dute; beste batzuek, berriz, sindikatuen ikuspegitik kritikatzen dituzte planteatutako zifrak; eta, amaitzeko, badira zientzia eta teknologia ardatz dituen garapen ekonomiko soziala bultzatzeko ekimen berriak iragartzen dituztenak ere. Argi dago: aurrekontuen sasoia pil-pilean dago.

Enpresetan ere berdin. Batzuek ia itxita dituzte jada; beste askotan, oraintxe hasi dira 2026an zer izango den zenbakitan jartzen. Eta hemen pelikula baten metafora egin genezake: aurrekontua gidoi bat da; eszenak, pertsonaiak eta tentsioak ondo lotu ezean, ikusleak (irakurleak, akziodunak, bezeroak, plantako langileak) ez du istorioa sinistuko. Gidoi horretan bi atal daude: gastuak finkoak dira, eta sarrerak asmoak baino ez.

Gastuak kontrolpean mantendu, marjinak babestu eta diru sarrera berriak lortzeko itxaropena zaindu. Asko eta askotan, gastuak finkoak dira eta zaila da epe laburrean mugitzea; sarrerak, ordea, etorkizuneko proiekzioak baino ez dira —gertatu daitezke… edo ez—.

Eta, azken hilabeteetan, eszena hori larriagotu du elementu batek: hornitzaile digitalen (gehienak AEBkoak) kostuen hazkundeak. Neurriz kanpoko igoerak iragartzen ari dira asko; bitartean, digitalizazioaren aurrekontuak ez dira gelditu, baina konposizioa bai: AA gero eta pastel zati handiagoa jaten ari da. Horrek inbertsioaren errentagarritasuna (ROI) zorrotz berrikustera behartzen du euro bakoitzean: bestela, arriskua da gastua azkarrago haztea balio harrapaketa (sarrerak, kostu aurrezkia, emaitzen abiadura) baino, eta aurrekontu digitala elur pilota bilakatzea.

IT (Informazio Teknologiak) eta OT (Operazio Teknologiak) gidoi berean agertzen dira, baina erritmo ezberdinekin. Zikloak, segurtasuna eta geldialdiak, eta datu integrazioa kontuan hartu behar dira. Eta orduan dator antagonista: hornitzaile lock in edo hornitzailearekiko blokeoa. Gaur egun ez da bakarrik teknikoa; kontratuetan, eragiketetan, talentuan eta datuetan txertatzen da. Galdera sinple batek erakusten du dramaren tonua: “Hornitzaileak %30eko igoera eskatzen badit, alda al dezaket?” Erantzuna —askotan— zaila da.

Hor Plot twist bat agertzen da: plataforma handiak ere eror daitezke. Menpekotasuna zabalagoa eta sakonagoa den heinean, akats bakar batek pelikula osoa gelditu dezake. AWS, Microsoft 365 zerbitzuetan izandako gorabeherak dira adibide.

Ondorioa argi dago: hutsegiteak ez dira salbuespen exotikoak, eta aurrekontuan jaso behar dira. CAPEX/OPEX lerro espezifikoak erresilientziarako: eskualde bikoitza edo erredundantzia, hondamenditik berreskuratzea (DR) probatua, SaaS kritikoetarako plan degradatua (sarbidetza offline, komunikazio bide alternatiboak, interoperabilitate minimoa).

Bitartean, subiranotasun teknologikoaren eztabaida bero dago. CISPEk salatu du Europar Batasunaren “hodei subiranotasun” markoak —eta, zehazki, administrazioen erosketetarako Cloud III bezalako esparruek— hipereskalatzaile handiak mesedetu ditzaketela, baldintza eta puntuazioen bidez. Hau da: arriskuak murriztu beharrean, kontzentrazioa areagotu daiteke. Enpresentzat mezu praktikoa da: erosketa politika publikoek ere eragin zuzena izan dezakete aukera erreal eta baldintza kontraktualetan.

2026 ez da gastu gehiago egiteari buruzko pelikula; hobeto gastatzeari buruzkoa da. Aurrekontua gidoia bada, zu zara ekoizle exekutiboa: istorio koherentea exijitu, antagonistari—lock inari—papera murriztu, eta ikuslea —zure negozioa— seguru senti dadila bermatu. Gehiegizko menpekotasunak ez du zertan cliffhanger amaiera bihurtu. Zati bakoitza (IT eta OT) ondo lotuta eta metrika gardenekin zuzenduz gero, Aurrekontua 2026 filmak zuzendaritza ohar argi bat erantsiko du azken kredituetan: autonomia gehiago, arrisku gutxiago eta balio handiagoa —eta hori da, azkenean, ikusleak (eta enpresak) oroitu nahi duen istorioa—.

Eta kontuz MacGuffinarekin: zineman bezalaxe, istorioari mugimendua ematen dion objektua askotan ez da gakoa. 2026ko aurrekontuetan MacGuffin izan daiteke AAren eragin mediatikoa edo hipereskalatzaileen kredituak. Interesgarriak dira, baina ez dute tramarik salbatzen. Trama benetakoa da autonomia, portabilitatea eta balioa denboran.

Kostuen gorakadak Vertigo filmaren moduko zorabioa ematen badu, erabili alderantziz dolly zoom mentala: fokua zabaldu (epe luzeko autonomia eta kontratu palankak), baina distantzia mantendu (datu egiturak eta migrazio ibilbideak). Zuzendari on batek bezala, tentsioa dosifikatu, arriskua markatu, eta askapeneko eszena ondo prestatu.

Azken kredituetan mezu bakarra ager dadila: zu zara zuzendaria eta ekoizlea. Ez utzi antagonista —lock ina—edizio gelara sartzen. Jarri musika metrikekin, argiztatu balio kateak eta itxi pelikula modu baikorrean: gastu hazkorra kudeatua, menpekotasunaren kateak askatzen hasita, eta negozioaren istorioa sendo jarraituko duen urte batekin.

Irakurle estimatua, ezaguna egiten zaizu eszena konbinazio hori? Baliteke. Baina oraingoan, eta urtero legez, gidoia zuk idazten duzu.